၂၉

^၁ ဆို ဆုံး မ ခြင်း ကို အ ကြိမ် ကြိမ် ခံ ရ သော် လည်း ခေါင်း မာ တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် ‘လည် ပင်း ခိုင် မာ’။ လျက် နေ သော သူ သည် ချမ်း သာ ရာ မ ရ ဘဲ ချက် ချင်း ပျက် စီး ရ လိမ့် မည်။

^၂ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ တိုး ပွား သော အ ခါ လူ တို့ သည် ဝမ်း မြောက် ကြ ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ အုပ် စိုး သော အ ခါ ၌ မူ ကား လူ တို့ သည် ညည်း တွား ကြ ၏။

^၃ ဉာဏ် ပ ညာ ကို ချစ် သော သူ သည် မိ မိ ၏ ဖ ခင် ကို ဝမ်း မြောက် စေ ၏။ ပြည့် တန် ဆာ တို့ နှင့် ပေါင်း ဖော် သော သူ မူ ကား စည်း စိမ် ဥစ္စာ ကို ဆုံး ရှုံး စေ ၏။

^၄ ရှင် ဘု ရင် သည် တ ရား မျှ တ မှု အား ဖြင့် တိုင်း ပြည် ကို တည် မြဲ စေ တတ် ၏။ အ ခွန် မ တ ရား ကောက် ခံ သော သူ မူ ကား တိုင်း ပြည် ကို ပြို ပျက် စေ တတ် ၏။

^၅ မိ မိ ၏ အိမ် နီး ချင်း ကို မြှောက် ပင့် ပြော ဆို သော သူ သည် မိ မိ ခြေ လှမ်း မည့် နေ ရာ တွင် ပိုက် ကွန် ဖြန့် ထား သော သူ ဖြစ် ၏။

^၆ မ ကောင်း မှု ပြု သော သူ သည် အ ပြစ် ကျူး လွန် ခြင်း ထဲ ၌ ထောင် ချောက် မိ တတ် ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ မူ ကား ရွှင် လန်း စွာ သီ ချင်း ဆို လျက် ဝမ်း မြောက် တတ် ၏။

^၇ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် ဆင်း ရဲ သော သူ တို့ ၏ အ မှု အ ခင်း ကို သိ မြင် တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ သည် ထို သို့ သော အ သိ မျိုး ကို နား မ လည် တတ်။

^၈ ပြက် ရယ် ပြု တတ် သော သူ တို့ သည် မြို့ ကို ဆူ ပူ အုံ ကြွ စေ တတ် ၏။ ပ ညာ ရှိ တို့ မူ ကား အ မျက် ကို ပြေ စေ တတ် ၏။

^၉ ပ ညာ ရှိ သော သူ သည် ဆိုး မိုက် သော သူ နှင့် အ မှု ဖြစ် သော အ ခါ ဆိုး မိုက် သော သူ သည် အ မျက် ထွက် လျက်၊ ပြောင် လှောင် လျက် နေ သ ဖြင့် အေး ချမ်း မှု မ ရ နိုင်။

^၁၀ ဆွေး ဆာ သော သူ တို့ သည် အ ပြစ် တင် စ ရာ မ ရှိ သော သူ ကို မုန်း ၍ ဖြောင့် မှန် သော သူ ၏ အ သက် ကို သတ် ရန် ရှာ ကြံ တတ် ကြ ၏။

^၁၁ မိုက် မဲ သော သူ သည် မိ မိ ၏ စိတ် ခံ စား ချက် ရှိ သ မျှ ကို ထုတ် ဖော် တတ် ၏။ ပ ညာ ရှိ သော သူ မူ ကား ၎င်း ကို ပြန် ၍ ထိန်း ထား တတ် ၏။

^၁၂ အုပ် စိုး သူ မင်း သည် မု သား စ ကား ကို အာ ရုံ စိုက် လျှင် သူ ၏ အ မှု ထမ်း အ ပေါင်း တို့ သည် ဆိုး ယုတ် သော သူ များ ဖြစ် လာ ကြ လိမ့် မည်။

^၁၃ ဆင်း ရဲ သော သူ နှင့် ဖိ နှိပ် ခြယ် လှယ် သော သူ တို့ ၏ တူ ညီ သော အ ချက် မှာ သူ တို့ နှစ် ဦး လုံး ၏ မျက် စိ တွင် ထာ ဝ ရ ဘု ရား အ လင်း ပေး တော် မူ ခြင်း ပင် ဖြစ် ၏။

^၁၄ ဆင်း ရဲ သော သူ တို့ ကို မှန် ကန် စွာ တ ရား စီ ရင် သော ရှင် ဘု ရင် ၏ ရာ ဇ ပလ္လင် သည် ထာ ဝ စဉ် တည် မြဲ လိမ့် မည်။

^၁၅ ကြိမ် လုံး နှင့် ဆို ဆုံး မ စ ကား သည် ဉာဏ် ပ ညာ ကို ပေး ၏။ လွှတ် ထား သော က လေး သူ ငယ် မူ ကား သူ ၏ မိ ခင် ကို အ ရှက် ကွဲ စေ တတ် ၏။

^၁၆ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ များ ပြား လာ သော အ ခါ အ ပြစ် ကျူး လွန် ခြင်း သည် လည်း များ ပြား လာ ၏။ သို့ သော် သူ တို့ ၏ ပြို လဲ ခြင်း ကို ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ သည် တွေ့ မြင် ရ ကြ လိမ့် မည်။

^၁၇ သင် ၏ သား ကို ပဲ့ ပြင် လော့။ သို့ ပြု လျှင် သူ သည် သင့် ကို ငြိမ်း ချမ်း မှု ပေး ၍ သင် ၏ စိတ် ဝိ ညာဉ် ကို ကြည် နူး စေ လိမ့် မည်။

^၁၈ ဗျာ ဒိတ် နိ မိတ် မ ရှိ လျှင် လူ တို့ သည် စည်း လွတ် ဝါး လွတ် ပြု မူ တတ် ကြ ၏။ ပ ညတ် တ ရား ကို စောင့် ထိန်း သော သူ မူ ကား မင်္ဂ လာ ရှိ ၏။

^၁၉ အ စေ အ ပါး ကို စ ကား အား ဖြင့် သာ ပဲ့ ပြင် ၍ မ ရ နိုင်။ သူ သည် နား လည် သော် လည်း တုံ့ ပြန် လိမ့် မည် မ ဟုတ်။

^၂၀ အ လျင် စ လို စ ကား ပြော ဆို တတ် သော သူ ကို သင် မြင် သ လော။ ထို သူ ထက် မိုက် မဲ သော သူ ၌ ပို ၍ မျှော် လင့် ချက် ရှိ ၏။

^၂၁ မိမိ ၏ အ စေ အ ပါး ကို ငယ် ရွယ် စဉ် မှ စ ၍ အ လို လိုက် လျှင် နောက် ဆုံး တွင် သူ သည် မိုက် ရိုင်း စော် ကား တတ် သူ ဖြစ် သွား လိမ့် မည်။

^၂၂ စိတ် တို သော သူ သည် အ ငြင်း ပွား မှု ဖြစ် ရန် လှုံ့ ဆော် တတ် ၏။ ဒေါ သ ကြီး ‌သော သူ သည် လည်း အ ပြစ် များ စွာ ကျုး လွန် တတ် ၏။

^၂၃ လူ ၏ မာန် မာ န သည် သူ့ ကို နိမ့် ကျ စေ တတ် ၏။ စိတ် နှိမ့် ချ သော သူ မူ ကား ဂုဏ် သ ရေ ကို ရ လိမ့် မည်။

^၂၄ သူ ခိုး နှင့် ဝေ စု ခွဲ ဝေ သော သူ သည် မိ မိ အ သက် ကို မုန်း သော သူ ဖြစ် ၏။ သူ သည် ကျိန် ခြင်း ကို ကြား သော် လည်း မည် သည့် အ ရာ ကို မျှ ထုတ် ဖော် ပြော ဆို ခြင်း မ ရှိ။

^၂၅ လူ ကို ကြောက် ရွံ့ ခြင်း သည် ထောင် ချောက် ဖြစ် ၏။ ထာ ဝ ရ ဘု ရား ကို ယုံ ကြည် ကိုး စား သော သူ မူ ကား လုံ ခြုံ စွာ နေ ရ ၏။

^၂၆ များ စွာ သော လူ တို့ သည် အုပ် စိုး သူ မင်း ထံ မှ မျက် နှာ ရ ရန် ရှာ ကြံ တတ် ကြ ၏။ သို့ ရာ တွင် လူ သည် တ ရား မျှ တ မှု ကို ထာ ဝ ရ ဘု ရား ထံ တော် မှ ရ ၏။

^၂၇ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မ တ ရား သော သူ ကို စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ မူ ကား ဖြောင့် မှန် စွာ ပြု မူ ကျင့် ကြံ သော သူ ကို စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ တတ် ၏။

29

¹ He who is often rebuked and stiffens his neck will be destroyed suddenly, with no remedy.

² When the righteous thrive, the people rejoice; but when the wicked rule, the people groan.

³ Whoever loves wisdom brings joy to his father; but a companion of prostitutes squanders his wealth.

⁴ The king by justice makes the land stable, but he who takes bribes tears it down.

⁵ A man who flatters his neighbor spreads a net for his feet.

⁶ An evil man is snared by his sin, but the righteous can sing and be glad.

⁷ The righteous care about justice for the poor. The wicked aren’t concerned about knowledge.

⁸ Mockers stir up a city, but wise men turn away anger.

⁹ If a wise man goes to court with a foolish man, the fool rages or scoffs, and there is no peace.

¹⁰ The bloodthirsty hate a man of integrity; and they seek the life of the upright.

¹¹ A fool vents all of his anger, but a wise man brings himself under control.

¹² If a ruler listens to lies, all of his officials are wicked.

¹³ The poor man and the oppressor have this in common: Yahweh gives sight to the eyes of both.

¹⁴ The king who fairly judges the poor, his throne shall be established forever.

¹⁵ The rod of correction gives wisdom, but a child left to himself causes shame to his mother.

¹⁶ When the wicked increase, sin increases; but the righteous will see their downfall.

¹⁷ Correct your son, and he will give you peace; yes, he will bring delight to your soul.

¹⁸ Where there is no revelation, the people cast off restraint; but one who keeps the law is blessed.

¹⁹ A servant can’t be corrected by words. Though he understands, yet he will not respond.

²⁰ Do you see a man who is hasty in his words? There is more hope for a fool than for him.

²¹ He who pampers his servant from youth will have him become a son in the end.

²² An angry man stirs up strife, and a wrathful man abounds in sin.

²³ A man’s pride brings him low, but one of lowly spirit gains honor.

²⁴ Whoever is an accomplice of a thief is an enemy of his own soul. He takes an oath, but dares not testify.

²⁵ The fear of man proves to be a snare, but whoever puts his trust in Yahweh is kept safe.

²⁶ Many seek the ruler’s favor, but a man’s justice comes from Yahweh.

²⁷ A dishonest man detests the righteous, and the upright in their ways detest the wicked.

၂၉

^၁ ဆို ဆုံး မ ခြင်း ကို အ ကြိမ် ကြိမ် ခံ ရ သော် လည်း ခေါင်း မာ တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် ‘လည် ပင်း ခိုင် မာ’။ လျက် နေ သော သူ သည် ချမ်း သာ ရာ မ ရ ဘဲ ချက် ချင်း ပျက် စီး ရ လိမ့် မည်။

^၂ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ တိုး ပွား သော အ ခါ လူ တို့ သည် ဝမ်း မြောက် ကြ ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ အုပ် စိုး သော အ ခါ ၌ မူ ကား လူ တို့ သည် ညည်း တွား ကြ ၏။

^၃ ဉာဏ် ပ ညာ ကို ချစ် သော သူ သည် မိ မိ ၏ ဖ ခင် ကို ဝမ်း မြောက် စေ ၏။ ပြည့် တန် ဆာ တို့ နှင့် ပေါင်း ဖော် သော သူ မူ ကား စည်း စိမ် ဥစ္စာ ကို ဆုံး ရှုံး စေ ၏။

^၄ ရှင် ဘု ရင် သည် တ ရား မျှ တ မှု အား ဖြင့် တိုင်း ပြည် ကို တည် မြဲ စေ တတ် ၏။ အ ခွန် မ တ ရား ကောက် ခံ သော သူ မူ ကား တိုင်း ပြည် ကို ပြို ပျက် စေ တတ် ၏။

^၅ မိ မိ ၏ အိမ် နီး ချင်း ကို မြှောက် ပင့် ပြော ဆို သော သူ သည် မိ မိ ခြေ လှမ်း မည့် နေ ရာ တွင် ပိုက် ကွန် ဖြန့် ထား သော သူ ဖြစ် ၏။

^၆ မ ကောင်း မှု ပြု သော သူ သည် အ ပြစ် ကျူး လွန် ခြင်း ထဲ ၌ ထောင် ချောက် မိ တတ် ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ မူ ကား ရွှင် လန်း စွာ သီ ချင်း ဆို လျက် ဝမ်း မြောက် တတ် ၏။

^၇ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် ဆင်း ရဲ သော သူ တို့ ၏ အ မှု အ ခင်း ကို သိ မြင် တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ သည် ထို သို့ သော အ သိ မျိုး ကို နား မ လည် တတ်။

^၈ ပြက် ရယ် ပြု တတ် သော သူ တို့ သည် မြို့ ကို ဆူ ပူ အုံ ကြွ စေ တတ် ၏။ ပ ညာ ရှိ တို့ မူ ကား အ မျက် ကို ပြေ စေ တတ် ၏။

^၉ ပ ညာ ရှိ သော သူ သည် ဆိုး မိုက် သော သူ နှင့် အ မှု ဖြစ် သော အ ခါ ဆိုး မိုက် သော သူ သည် အ မျက် ထွက် လျက်၊ ပြောင် လှောင် လျက် နေ သ ဖြင့် အေး ချမ်း မှု မ ရ နိုင်။

^၁၀ ဆွေး ဆာ သော သူ တို့ သည် အ ပြစ် တင် စ ရာ မ ရှိ သော သူ ကို မုန်း ၍ ဖြောင့် မှန် သော သူ ၏ အ သက် ကို သတ် ရန် ရှာ ကြံ တတ် ကြ ၏။

^၁၁ မိုက် မဲ သော သူ သည် မိ မိ ၏ စိတ် ခံ စား ချက် ရှိ သ မျှ ကို ထုတ် ဖော် တတ် ၏။ ပ ညာ ရှိ သော သူ မူ ကား ၎င်း ကို ပြန် ၍ ထိန်း ထား တတ် ၏။

^၁၂ အုပ် စိုး သူ မင်း သည် မု သား စ ကား ကို အာ ရုံ စိုက် လျှင် သူ ၏ အ မှု ထမ်း အ ပေါင်း တို့ သည် ဆိုး ယုတ် သော သူ များ ဖြစ် လာ ကြ လိမ့် မည်။

^၁၃ ဆင်း ရဲ သော သူ နှင့် ဖိ နှိပ် ခြယ် လှယ် သော သူ တို့ ၏ တူ ညီ သော အ ချက် မှာ သူ တို့ နှစ် ဦး လုံး ၏ မျက် စိ တွင် ထာ ဝ ရ ဘု ရား အ လင်း ပေး တော် မူ ခြင်း ပင် ဖြစ် ၏။

^၁၄ ဆင်း ရဲ သော သူ တို့ ကို မှန် ကန် စွာ တ ရား စီ ရင် သော ရှင် ဘု ရင် ၏ ရာ ဇ ပလ္လင် သည် ထာ ဝ စဉ် တည် မြဲ လိမ့် မည်။

^၁၅ ကြိမ် လုံး နှင့် ဆို ဆုံး မ စ ကား သည် ဉာဏ် ပ ညာ ကို ပေး ၏။ လွှတ် ထား သော က လေး သူ ငယ် မူ ကား သူ ၏ မိ ခင် ကို အ ရှက် ကွဲ စေ တတ် ၏။

^၁၆ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ များ ပြား လာ သော အ ခါ အ ပြစ် ကျူး လွန် ခြင်း သည် လည်း များ ပြား လာ ၏။ သို့ သော် သူ တို့ ၏ ပြို လဲ ခြင်း ကို ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ သည် တွေ့ မြင် ရ ကြ လိမ့် မည်။

^၁၇ သင် ၏ သား ကို ပဲ့ ပြင် လော့။ သို့ ပြု လျှင် သူ သည် သင့် ကို ငြိမ်း ချမ်း မှု ပေး ၍ သင် ၏ စိတ် ဝိ ညာဉ် ကို ကြည် နူး စေ လိမ့် မည်။

^၁၈ ဗျာ ဒိတ် နိ မိတ် မ ရှိ လျှင် လူ တို့ သည် စည်း လွတ် ဝါး လွတ် ပြု မူ တတ် ကြ ၏။ ပ ညတ် တ ရား ကို စောင့် ထိန်း သော သူ မူ ကား မင်္ဂ လာ ရှိ ၏။

^၁၉ အ စေ အ ပါး ကို စ ကား အား ဖြင့် သာ ပဲ့ ပြင် ၍ မ ရ နိုင်။ သူ သည် နား လည် သော် လည်း တုံ့ ပြန် လိမ့် မည် မ ဟုတ်။

^၂၀ အ လျင် စ လို စ ကား ပြော ဆို တတ် သော သူ ကို သင် မြင် သ လော။ ထို သူ ထက် မိုက် မဲ သော သူ ၌ ပို ၍ မျှော် လင့် ချက် ရှိ ၏။

^၂၁ မိမိ ၏ အ စေ အ ပါး ကို ငယ် ရွယ် စဉ် မှ စ ၍ အ လို လိုက် လျှင် နောက် ဆုံး တွင် သူ သည် မိုက် ရိုင်း စော် ကား တတ် သူ ဖြစ် သွား လိမ့် မည်။

^၂၂ စိတ် တို သော သူ သည် အ ငြင်း ပွား မှု ဖြစ် ရန် လှုံ့ ဆော် တတ် ၏။ ဒေါ သ ကြီး ‌သော သူ သည် လည်း အ ပြစ် များ စွာ ကျုး လွန် တတ် ၏။

^၂၃ လူ ၏ မာန် မာ န သည် သူ့ ကို နိမ့် ကျ စေ တတ် ၏။ စိတ် နှိမ့် ချ သော သူ မူ ကား ဂုဏ် သ ရေ ကို ရ လိမ့် မည်။

^၂၄ သူ ခိုး နှင့် ဝေ စု ခွဲ ဝေ သော သူ သည် မိ မိ အ သက် ကို မုန်း သော သူ ဖြစ် ၏။ သူ သည် ကျိန် ခြင်း ကို ကြား သော် လည်း မည် သည့် အ ရာ ကို မျှ ထုတ် ဖော် ပြော ဆို ခြင်း မ ရှိ။

^၂၅ လူ ကို ကြောက် ရွံ့ ခြင်း သည် ထောင် ချောက် ဖြစ် ၏။ ထာ ဝ ရ ဘု ရား ကို ယုံ ကြည် ကိုး စား သော သူ မူ ကား လုံ ခြုံ စွာ နေ ရ ၏။

^၂၆ များ စွာ သော လူ တို့ သည် အုပ် စိုး သူ မင်း ထံ မှ မျက် နှာ ရ ရန် ရှာ ကြံ တတ် ကြ ၏။ သို့ ရာ တွင် လူ သည် တ ရား မျှ တ မှု ကို ထာ ဝ ရ ဘု ရား ထံ တော် မှ ရ ၏။

^၂၇ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မ တ ရား သော သူ ကို စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ မူ ကား ဖြောင့် မှန် စွာ ပြု မူ ကျင့် ကြံ သော သူ ကို စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ တတ် ၏။

29

¹ He who is often rebuked and stiffens his neck will be destroyed suddenly, with no remedy.

² When the righteous thrive, the people rejoice; but when the wicked rule, the people groan.

³ Whoever loves wisdom brings joy to his father; but a companion of prostitutes squanders his wealth.

⁴ The king by justice makes the land stable, but he who takes bribes tears it down.

⁵ A man who flatters his neighbor spreads a net for his feet.

⁶ An evil man is snared by his sin, but the righteous can sing and be glad.

⁷ The righteous care about justice for the poor. The wicked aren’t concerned about knowledge.

⁸ Mockers stir up a city, but wise men turn away anger.

⁹ If a wise man goes to court with a foolish man, the fool rages or scoffs, and there is no peace.

¹⁰ The bloodthirsty hate a man of integrity; and they seek the life of the upright.

¹¹ A fool vents all of his anger, but a wise man brings himself under control.

¹² If a ruler listens to lies, all of his officials are wicked.

¹³ The poor man and the oppressor have this in common: Yahweh gives sight to the eyes of both.

¹⁴ The king who fairly judges the poor, his throne shall be established forever.

¹⁵ The rod of correction gives wisdom, but a child left to himself causes shame to his mother.

¹⁶ When the wicked increase, sin increases; but the righteous will see their downfall.

¹⁷ Correct your son, and he will give you peace; yes, he will bring delight to your soul.

¹⁸ Where there is no revelation, the people cast off restraint; but one who keeps the law is blessed.

¹⁹ A servant can’t be corrected by words. Though he understands, yet he will not respond.

²⁰ Do you see a man who is hasty in his words? There is more hope for a fool than for him.

²¹ He who pampers his servant from youth will have him become a son in the end.

²² An angry man stirs up strife, and a wrathful man abounds in sin.

²³ A man’s pride brings him low, but one of lowly spirit gains honor.

²⁴ Whoever is an accomplice of a thief is an enemy of his own soul. He takes an oath, but dares not testify.

²⁵ The fear of man proves to be a snare, but whoever puts his trust in Yahweh is kept safe.

²⁶ Many seek the ruler’s favor, but a man’s justice comes from Yahweh.

²⁷ A dishonest man detests the righteous, and the upright in their ways detest the wicked.