၁၃

^၁ ပ ညာ ရှိ သော သား သည် ဖ ခင် ၏ ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် ခြင်း ကို နား ထောင် တတ် ၏။ ပြက် ရယ် ပြု သော သား မူ ကား ဆုံး မ စ ကား ကို နား မ ထောင် တတ်။

^၂ လူ သည် မိ မိ နှုတ် ၏ အ သီး အ ပွင့် မှ ကောင်း သော အ ရာ ကို စား ရ ၏။ သစ္စာ မဲ့ သော သူ တို့ ၏ စိတ် ဆန္ဒ ကား ရက် စက် ကြမ်း ကြုတ် မှု ဖြစ် ၏။

^၃ မိ မိ နှုတ် ကို စောင့် စည်း သော သူ သည် မိ မိ အ သက် ကို စောင့် ရှောက် ၏။ နှုတ် ဖွာ သော သူ သည် ပျက် စီး ခြင်း သို့ ရောက် ရ လိမ့် မည်။

^၄ ပျင်း ရိ သော သူ ၏ စိတ် ဝိ ညာဉ် သည် တောင့် တ သော် လည်း မည် သည့် အ ရာ ကို မျှ မ ရ နိုင်။ ဝီ ရိ ယ ရှိ သော သူ တို့ ၏ စိတ် ဝိ ညာဉ် မူ ကား ကြွယ် ဝ လိမ့် မည်။

^၅ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မု သား စ ကား ကို မုန်း ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ မူ ကား စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ ဖွယ် ဖြစ် ၍ မျက် နှာ ပျက် ရ တတ် ၏။

^၆ ဖြောင့် မတ် ခြင်း သည် တည် ကြည် သော လမ်း သို့ လိုက် သော သူ ကို ကာ ကွယ် စောင့် ရှောက် တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် ခြင်း မူ ကား အ ပြစ် သား ကို မှား ယွင်း ချွတ် ချော် စေ တတ် ၏။

^၇ ဘာ မျှ မ ရှိ ဘဲ လျက် ချမ်း သာ ဟန် ဆောင် သော သူ ရှိ ၏။ စည်း စိမ် ဥစ္စာ များ စွာ ရှိ လျက် နှင့် ဆင်း ရဲ ဟန် ဆောင် သော သူ ရှိ ၏။

^၈ လူ ၏ ဓန ဥစ္စာ သည် သူ့ အ သက် ကို ပြန် ရွေး သော အ ဖိုး အ ခ ဖြစ် ၏။ ဆင်း ရဲ သော သူ မူ ကား မည် သည့် ခြိမ်း ခြောက် သံ ကို မျှ မ ကြား ရ ပေ။

^၉ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ လင်း သည် ထွန်း လင်း တောက် ပ တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် ‘ဝမ်း မြောက်’။ လိမ့် မည်။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ မီး ခွက် မူ ကား ငြိမ်း လိမ့် မည်။

^၁၀ မာ န ထောင် လွှား ခြင်း သည် ခိုက် ရန် ကို သာ ဖြစ် ပွား စေ တတ် ၏။ အ ကြံ ပေး ခြင်း ကို လက် ခံ သော သူ ၌ ကား ဉာဏ် ပ ညာ ရှိ ၏။

^၁၁ လွယ် လွယ် ရ သော စည်း စိမ် ဥစ္စာ သည် လျော့ နည်း သွား တတ် ၏။ နည်း နည်း ချင်း စု ဆောင်း သော သူ မူ ကား စည်း စိမ် ဥစ္စာ ကို တိုး ပွား စေ တတ် ၏။

^၁၂ မျှော် မှန်း သော အ ရာ ကြန့် ကြာ နေ ပါ က စိတ် မ သာ မ ယာ ဖြစ် တတ် ၏။ အ လို ဆန္ဒ ပြည့် ဝ ခြင်း မူ ကား အ သက် ပင် သ ဖွယ် ဖြစ် ၏။

^၁၃ နှုတ် က ပတ် တော် ကို မ ထီ မဲ့ မြင် ပြု သော သူ သည် မိ မိ အ ပေါ် မိ မိ ပျက် စီး ခြင်း ကို သက် ရောက် စေ လိမ့် မည်။ ပ ညတ် တော် ကို ရို သေ သော သူ မူ ကား ဆု လာဘ် ကို ရ ရှိ လိမ့် မည်။

^၁၄ ပ ညာ ရှိ သော သူ ၏ သွန် သင် ချက် သည် အ သက် စမ်း ‌ရေ တွင်း ဖြစ် ၍ သေ ခြင်း ၏ ထောင် ချောက် များ မှ ဖယ် ခွာ စေ တတ် ၏။

^၁၅ ကောင်း သော ဉာဏ် စွမ်း သည် မျက် နှာ ရ စေ တတ် ၏။ သစ္စာ မဲ့ သော သူ ၏ လမ်း ခ ရီး ကား ကြမ်း တမ်း ၏။

^၁၆ ဆင် ခြင် ဉာဏ် ရှိ သော သူ တိုင်း သည် အ သိ ပ ညာ ရှိ စွာ ပြု ကျင့် တတ် ၏။ မိုက် မဲ သော သူ မူ ကား မိ မိ ၏ မိုက် မဲ မှု ကို ပေါ် လွင် ထင် ရှား စေ တတ် ၏။

^၁၇ ဆိုး ယုတ် သော စေ တ မန် သည် ဒုက္ခ တွင်း ထဲ သို့ ကျ ရောက် တတ် ၏။ သစ္စာ ရှိ သော သံ တ မန် မူ ကား ဒဏ် ရာ ဒဏ် ချက် ကို ပျောက် ကင်း စေ တတ် ၏။

^၁၈ ဆင်း ရဲ ခြင်း နှင့် အ ရှက် ကွဲ ခြင်း သည် ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် ခြင်း ကို လျစ် လျူ ရှု သော သူ ထံ သို့ ရောက် လာ လိမ့် မည်။ ဆို ဆုံး မ စ ကား ကို စောင့် ထိန်း သော သူ မူ ကား ဂုဏ် ပြု ချီး မွမ်း ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၁၉ အ လို ဆန္ဒ ပြည့် ဝ ခြင်း သည် စိတ် ဝိ ညာဉ် အ တွက် နှစ် သက် ဖွယ် ဖြစ် ၏။ သို့ သော် မ ကောင်း မှု မှ ဖယ် ခွာ ခြင်း သည် မိုက် မဲ သော သူ တို့ အ တွက် စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ ဖွယ် ဖြစ် ၏။

^၂၀ ပ ညာ ရှိ သော သူ တို့ နှင့် အ တူ လျှောက် လှမ်း သော သူ သည် ပ ညာ ရှိ လာ လိမ့် မည်။ မိုက် မဲ သော သူ တို့ နှင့် အ တူ ပေါင်း ဖော် သော သူ မူ ကား ဒုက္ခ ရောက် လိမ့် မည်။

^၂၁ ဒုက္ခ သည် အ ပြစ် သား တို့ ၏ နောက် သို့ လိုက် တတ် ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ မူ ကား ကောင်း သော ဆု လာဘ် ကို ရ ရှိ လိမ့် မည်။

^၂၂ သူ တော် ကောင်း သည် သား မြေး တို့ အ တွက် အ မွေ ကို ချန် ထား တတ် ၏။ အ ပြစ် ပြု သော သူ ၏ ဥစ္စာ ပစ္စည်း မူ ကား ဖြောင့် မတ် သော သူ အ တွက် သို မှီး ထား ခြင်း ခံ ရ ၏။

^၂၃ ဆင်း ရဲ သော သူ တီ သော လယ် မြေ သည် များ စွာ သော အ စား အ စာ ကို ဖြစ် ထွန်း စေ တတ် ၏။ သို့ သော် မ တ ရား မှု ကြောင့် ဖျက် ဆီး ခြင်း ခံ ရ တတ် ၏။

^၂၄ ကြိမ် လုံး ကို မ သုံး သော သူ သည် မိ မိ သား ကို မုန်း သော သူ ဖြစ် ၏။ သား ကို ချစ် သော သူ မူ ကား သူ့ ကို ကြိုး စား ၍ ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် တတ် ၏။

^၂၅ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မိ မိ စိတ် ဆန္ဒ ပြည့် စုံ ကြွယ် ဝ သည့် တိုင် အောင် စား ရ ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ ဝမ်း မူ ကား ဟာ နေ လိမ့် မည်။

13

¹ A wise son listens to his father’s instruction, but a scoffer doesn’t listen to rebuke.

² By the fruit of his lips, a man enjoys good things, but the unfaithful crave violence.

³ He who guards his mouth guards his soul. One who opens wide his lips comes to ruin.

⁴ The soul of the sluggard desires, and has nothing, but the desire of the diligent shall be fully satisfied.

⁵ A righteous man hates lies, but a wicked man brings shame and disgrace.

⁶ Righteousness guards the way of integrity, but wickedness overthrows the sinner.

⁷ There are some who pretend to be rich, yet have nothing. There are some who pretend to be poor, yet have great wealth.

⁸ The ransom of a man’s life is his riches, but the poor hear no threats.

⁹ The light of the righteous shines brightly, but the lamp of the wicked is snuffed out.

¹⁰ Pride only breeds quarrels, but wisdom is with people who take advice.

¹¹ Wealth gained dishonestly dwindles away, but he who gathers by hand makes it grow.

¹² Hope deferred makes the heart sick, but when longing is fulfilled, it is a tree of life.

¹³ Whoever despises instruction will pay for it, but he who respects a command will be rewarded.

¹⁴ The teaching of the wise is a spring of life, to turn from the snares of death.

¹⁵ Good understanding wins favor, but the way of the unfaithful is hard.

¹⁶ Every prudent man acts from knowledge, but a fool exposes folly.

¹⁷ A wicked messenger falls into trouble, but a trustworthy envoy gains healing.

¹⁸ Poverty and shame come to him who refuses discipline, but he who heeds correction shall be honored.

¹⁹ Longing fulfilled is sweet to the soul, but fools detest turning from evil.

²⁰ One who walks with wise men grows wise, but a companion of fools suffers harm.

²¹ Misfortune pursues sinners, but prosperity rewards the righteous.

²² A good man leaves an inheritance to his children’s children, but the wealth of the sinner is stored for the righteous.

²³ An abundance of food is in poor people’s fields, but injustice sweeps it away.

²⁴ One who spares the rod hates his son, but one who loves him is careful to discipline him.

²⁵ The righteous one eats to the satisfying of his soul, but the belly of the wicked goes hungry.

၁၃

^၁ ပ ညာ ရှိ သော သား သည် ဖ ခင် ၏ ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် ခြင်း ကို နား ထောင် တတ် ၏။ ပြက် ရယ် ပြု သော သား မူ ကား ဆုံး မ စ ကား ကို နား မ ထောင် တတ်။

^၂ လူ သည် မိ မိ နှုတ် ၏ အ သီး အ ပွင့် မှ ကောင်း သော အ ရာ ကို စား ရ ၏။ သစ္စာ မဲ့ သော သူ တို့ ၏ စိတ် ဆန္ဒ ကား ရက် စက် ကြမ်း ကြုတ် မှု ဖြစ် ၏။

^၃ မိ မိ နှုတ် ကို စောင့် စည်း သော သူ သည် မိ မိ အ သက် ကို စောင့် ရှောက် ၏။ နှုတ် ဖွာ သော သူ သည် ပျက် စီး ခြင်း သို့ ရောက် ရ လိမ့် မည်။

^၄ ပျင်း ရိ သော သူ ၏ စိတ် ဝိ ညာဉ် သည် တောင့် တ သော် လည်း မည် သည့် အ ရာ ကို မျှ မ ရ နိုင်။ ဝီ ရိ ယ ရှိ သော သူ တို့ ၏ စိတ် ဝိ ညာဉ် မူ ကား ကြွယ် ဝ လိမ့် မည်။

^၅ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မု သား စ ကား ကို မုန်း ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ မူ ကား စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ ဖွယ် ဖြစ် ၍ မျက် နှာ ပျက် ရ တတ် ၏။

^၆ ဖြောင့် မတ် ခြင်း သည် တည် ကြည် သော လမ်း သို့ လိုက် သော သူ ကို ကာ ကွယ် စောင့် ရှောက် တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် ခြင်း မူ ကား အ ပြစ် သား ကို မှား ယွင်း ချွတ် ချော် စေ တတ် ၏။

^၇ ဘာ မျှ မ ရှိ ဘဲ လျက် ချမ်း သာ ဟန် ဆောင် သော သူ ရှိ ၏။ စည်း စိမ် ဥစ္စာ များ စွာ ရှိ လျက် နှင့် ဆင်း ရဲ ဟန် ဆောင် သော သူ ရှိ ၏။

^၈ လူ ၏ ဓန ဥစ္စာ သည် သူ့ အ သက် ကို ပြန် ရွေး သော အ ဖိုး အ ခ ဖြစ် ၏။ ဆင်း ရဲ သော သူ မူ ကား မည် သည့် ခြိမ်း ခြောက် သံ ကို မျှ မ ကြား ရ ပေ။

^၉ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ လင်း သည် ထွန်း လင်း တောက် ပ တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် ‘ဝမ်း မြောက်’။ လိမ့် မည်။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ မီး ခွက် မူ ကား ငြိမ်း လိမ့် မည်။

^၁၀ မာ န ထောင် လွှား ခြင်း သည် ခိုက် ရန် ကို သာ ဖြစ် ပွား စေ တတ် ၏။ အ ကြံ ပေး ခြင်း ကို လက် ခံ သော သူ ၌ ကား ဉာဏ် ပ ညာ ရှိ ၏။

^၁၁ လွယ် လွယ် ရ သော စည်း စိမ် ဥစ္စာ သည် လျော့ နည်း သွား တတ် ၏။ နည်း နည်း ချင်း စု ဆောင်း သော သူ မူ ကား စည်း စိမ် ဥစ္စာ ကို တိုး ပွား စေ တတ် ၏။

^၁၂ မျှော် မှန်း သော အ ရာ ကြန့် ကြာ နေ ပါ က စိတ် မ သာ မ ယာ ဖြစ် တတ် ၏။ အ လို ဆန္ဒ ပြည့် ဝ ခြင်း မူ ကား အ သက် ပင် သ ဖွယ် ဖြစ် ၏။

^၁၃ နှုတ် က ပတ် တော် ကို မ ထီ မဲ့ မြင် ပြု သော သူ သည် မိ မိ အ ပေါ် မိ မိ ပျက် စီး ခြင်း ကို သက် ရောက် စေ လိမ့် မည်။ ပ ညတ် တော် ကို ရို သေ သော သူ မူ ကား ဆု လာဘ် ကို ရ ရှိ လိမ့် မည်။

^၁၄ ပ ညာ ရှိ သော သူ ၏ သွန် သင် ချက် သည် အ သက် စမ်း ‌ရေ တွင်း ဖြစ် ၍ သေ ခြင်း ၏ ထောင် ချောက် များ မှ ဖယ် ခွာ စေ တတ် ၏။

^၁၅ ကောင်း သော ဉာဏ် စွမ်း သည် မျက် နှာ ရ စေ တတ် ၏။ သစ္စာ မဲ့ သော သူ ၏ လမ်း ခ ရီး ကား ကြမ်း တမ်း ၏။

^၁၆ ဆင် ခြင် ဉာဏ် ရှိ သော သူ တိုင်း သည် အ သိ ပ ညာ ရှိ စွာ ပြု ကျင့် တတ် ၏။ မိုက် မဲ သော သူ မူ ကား မိ မိ ၏ မိုက် မဲ မှု ကို ပေါ် လွင် ထင် ရှား စေ တတ် ၏။

^၁၇ ဆိုး ယုတ် သော စေ တ မန် သည် ဒုက္ခ တွင်း ထဲ သို့ ကျ ရောက် တတ် ၏။ သစ္စာ ရှိ သော သံ တ မန် မူ ကား ဒဏ် ရာ ဒဏ် ချက် ကို ပျောက် ကင်း စေ တတ် ၏။

^၁၈ ဆင်း ရဲ ခြင်း နှင့် အ ရှက် ကွဲ ခြင်း သည် ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် ခြင်း ကို လျစ် လျူ ရှု သော သူ ထံ သို့ ရောက် လာ လိမ့် မည်။ ဆို ဆုံး မ စ ကား ကို စောင့် ထိန်း သော သူ မူ ကား ဂုဏ် ပြု ချီး မွမ်း ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၁၉ အ လို ဆန္ဒ ပြည့် ဝ ခြင်း သည် စိတ် ဝိ ညာဉ် အ တွက် နှစ် သက် ဖွယ် ဖြစ် ၏။ သို့ သော် မ ကောင်း မှု မှ ဖယ် ခွာ ခြင်း သည် မိုက် မဲ သော သူ တို့ အ တွက် စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ ဖွယ် ဖြစ် ၏။

^၂၀ ပ ညာ ရှိ သော သူ တို့ နှင့် အ တူ လျှောက် လှမ်း သော သူ သည် ပ ညာ ရှိ လာ လိမ့် မည်။ မိုက် မဲ သော သူ တို့ နှင့် အ တူ ပေါင်း ဖော် သော သူ မူ ကား ဒုက္ခ ရောက် လိမ့် မည်။

^၂၁ ဒုက္ခ သည် အ ပြစ် သား တို့ ၏ နောက် သို့ လိုက် တတ် ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ မူ ကား ကောင်း သော ဆု လာဘ် ကို ရ ရှိ လိမ့် မည်။

^၂၂ သူ တော် ကောင်း သည် သား မြေး တို့ အ တွက် အ မွေ ကို ချန် ထား တတ် ၏။ အ ပြစ် ပြု သော သူ ၏ ဥစ္စာ ပစ္စည်း မူ ကား ဖြောင့် မတ် သော သူ အ တွက် သို မှီး ထား ခြင်း ခံ ရ ၏။

^၂၃ ဆင်း ရဲ သော သူ တီ သော လယ် မြေ သည် များ စွာ သော အ စား အ စာ ကို ဖြစ် ထွန်း စေ တတ် ၏။ သို့ သော် မ တ ရား မှု ကြောင့် ဖျက် ဆီး ခြင်း ခံ ရ တတ် ၏။

^၂၄ ကြိမ် လုံး ကို မ သုံး သော သူ သည် မိ မိ သား ကို မုန်း သော သူ ဖြစ် ၏။ သား ကို ချစ် သော သူ မူ ကား သူ့ ကို ကြိုး စား ၍ ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် တတ် ၏။

^၂၅ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မိ မိ စိတ် ဆန္ဒ ပြည့် စုံ ကြွယ် ဝ သည့် တိုင် အောင် စား ရ ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ ဝမ်း မူ ကား ဟာ နေ လိမ့် မည်။

13

¹ A wise son listens to his father’s instruction, but a scoffer doesn’t listen to rebuke.

² By the fruit of his lips, a man enjoys good things, but the unfaithful crave violence.

³ He who guards his mouth guards his soul. One who opens wide his lips comes to ruin.

⁴ The soul of the sluggard desires, and has nothing, but the desire of the diligent shall be fully satisfied.

⁵ A righteous man hates lies, but a wicked man brings shame and disgrace.

⁶ Righteousness guards the way of integrity, but wickedness overthrows the sinner.

⁷ There are some who pretend to be rich, yet have nothing. There are some who pretend to be poor, yet have great wealth.

⁸ The ransom of a man’s life is his riches, but the poor hear no threats.

⁹ The light of the righteous shines brightly, but the lamp of the wicked is snuffed out.

¹⁰ Pride only breeds quarrels, but wisdom is with people who take advice.

¹¹ Wealth gained dishonestly dwindles away, but he who gathers by hand makes it grow.

¹² Hope deferred makes the heart sick, but when longing is fulfilled, it is a tree of life.

¹³ Whoever despises instruction will pay for it, but he who respects a command will be rewarded.

¹⁴ The teaching of the wise is a spring of life, to turn from the snares of death.

¹⁵ Good understanding wins favor, but the way of the unfaithful is hard.

¹⁶ Every prudent man acts from knowledge, but a fool exposes folly.

¹⁷ A wicked messenger falls into trouble, but a trustworthy envoy gains healing.

¹⁸ Poverty and shame come to him who refuses discipline, but he who heeds correction shall be honored.

¹⁹ Longing fulfilled is sweet to the soul, but fools detest turning from evil.

²⁰ One who walks with wise men grows wise, but a companion of fools suffers harm.

²¹ Misfortune pursues sinners, but prosperity rewards the righteous.

²² A good man leaves an inheritance to his children’s children, but the wealth of the sinner is stored for the righteous.

²³ An abundance of food is in poor people’s fields, but injustice sweeps it away.

²⁴ One who spares the rod hates his son, but one who loves him is careful to discipline him.

²⁵ The righteous one eats to the satisfying of his soul, but the belly of the wicked goes hungry.