၁၂

^၁ ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် ခြင်း ကို နှစ် သက် သော သူ သည် အ သိ ပ ညာ ကို နှစ် သက် သော သူ ဖြစ် ၏။ ဆို ဆုံး မ ခြင်း ကို မုန်း သော သူ မူ ကား အ သိ တ ရား မဲ့ သော သူ ဖြစ် ၏။

^၂ သူ တော် ကောင်း သည် ထာ ဝ ရ ဘု ရား ထံ တော် မှ ကျေး ဇူး တော် ကို ခံ စား ရ လိမ့် မည်။ ကောက် ကျစ် သော ဉာဏ် ရှိ သော သူ မူ ကား အ ပြစ် စီ ရင် ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၃ လူ သည် ဆိုး ယုတ် မှု အား ဖြင့် မ တည် မြဲ နိုင် ရာ။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ မြစ် မူ ကား မ ရွေ့ ရာ။

^၄ စွမ်း ရည် နှင့် ပြည့် စုံ သော မ ယား သည် မိ မိ ခင် ပွန်း ၏ သ ရ ဖူ ဖြစ် ၏။ အ ရှက် ကွဲ စေ သော မ ယား မူ ကား ခင် ပွန်း ၏ အ ရိုး ထဲ မှ ဆွေး မြည့် သော အ ရာ ကဲ့ သို့ ဖြစ် ၏။

^၅ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ ကြံ အ စည် တို့ သည် တ ရား မျှ တ ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ လမ်း ညွှန် မှု တို့ သည် လိမ် လည် လှည့် ဖြား ခြင်း ဖြစ် ၏။

^၆ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ စ ကား သည် လူ ကို သတ် ဖြတ် ရန် ချောင်း မြောင်း တတ် ၏။ ဖြောင့် မှန် သော သူ တို့ ၏ နှုတ် မူ ကား လူ တို့ ကို ကယ် နုတ် တတ် ၏။

^၇ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ သည် ဖြို လှဲ ခြင်း ခံ ရ ၍ ပျောက် ကွယ် သွား ကြ ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အိမ် မူ ကား တည် မြဲ လိမ့် မည်။

^၈ လူ သည် မိ မိ ၏ ဉာဏ် စွမ်း နှင့် အ ညီ ချီး မွမ်း ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။ ကောက် သော စိတ် သ ဘော ရှိ သော သူ မူ ကား မ ထီ မဲ့ မြင် ပြု ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၉ ဂုဏ် နိမ့် သော် လည်း အ စေ အ ပါး ရှိ သော သူ သည် ဂုဏ် ဖော် ဝါ ကြွား သော် လည်း စား စ ရာ မ ရှိ သော သူ ထက် ပို ၍ ကောင်း ၏။

^၁၀ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မိ မိ တိ ရစ္ဆာန် ၏ အ သက် ကို ဂ ရု စိုက် တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ သ နား စုံ မက် ခြင်း မူ ကား ရက် စက် မှု ဖြစ် ၏။

^၁၁ မိ မိ မြေ ကို ထွန် ယက် လုပ် ကိုင် သော သူ သည် အ စား အ စာ နှင့် ပြည့် စုံ ကြွယ် ဝ လိမ့် မည်။ အ ချည်း နှီး သော အ ရာ များ နောက် သို့ လိုက် သော သူ မူ ကား အ သိ စိတ် မ ရှိ။

^၁၂ ဆိုး ယုတ် သော သူ သည် မ ကောင်း မှု ပြု သော သူ တို့ သုံး သော ထောင် ပိုက် ကို တပ် မက် ကြ ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ မြစ် မူ ကား ရှင် သန် သီး ပွင့် လိမ့် မည်။

^၁၃ မ ကောင်း မှု ပြု သော သူ သည် မိ မိ နှုတ် ကျူး လွန် သော အ ပြစ် အား ဖြင့် ထောင် ချောက် မိ တတ် ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ မူ ကား ဆင်း ရဲ ဒုက္ခ ထဲ မှ လွတ် မြောက် တတ် ၏။

^၁၄ လူ သည် မိ မိ နှုတ် ၏ အ သီး အ ပွင့် အား ဖြင့် ကောင်း သော အ ရာ နှင့် ပြည့် စုံ ကြွယ် ဝ လိမ့် မည်။ သူ့ လက် ၏ လုပ် ဆောင် မှု သည် လည်း သူ့ ထံ သို့ ပြန် လာ လိမ့် မည်။

^၁၅ ဆိုး မိုက် သော သူ သည် မိ မိ ပြု မူ ကျင့် ကြံ သော အ မှု အ ရာ ကို မှန် သည် ဟု ထင် မြင် တတ် ၏။ ပ ညာ ရှိ သော သူ မူ ကား အ ကြံ ဉာဏ် ကို နား ထောင် တတ် ၏။

^၁၆ ဆိုး မိုက် သော သူ သည် မိ မိ ၏ အ မျက် ဒေါ သ ကို ချက် ချင်း ထင် ရှား စေ တတ် ၏၊။ ဆင် ခြင် ဉာဏ် ရှိ သော သူ မူ ကား အ ရှက် ခွဲ ခံ ရ ခြင်း ကို ပင် ဥ ပေက္ခာ ပြု ၏။

^၁၇ ဖြောင့် မတ် စွာ ပြော ဆို သော သူ သည် သစ္စာ စ ကား ကို ထွက် ဆို တတ် ၏။ မု သား သက် သေ မူ ကား လိမ် လည် လှည့် ဖြား သော စ ကား ကို ထွက် ဆို တတ် ၏။

^၁၈ ဓား နှင့် ထိုး သ ကဲ့ သို့ မ ဆင် မ ခြင် ပြော ဆို တတ် သော သူ ရှိ ၏။ ပ ညာ ရှိ သော သူ တို့ ၏ စ ကား မူ ကား ဒဏ် ရာ ဒဏ် ချက် ကို ပျောက် ကင်း စေ တတ် ၏။

^၁၉ မှန် ကန် သော နှုတ် ခမ်း သည် ထာ ဝ စဉ် တည် မြဲ ၏။ မု သား သုံး သော လျှာ မူ ကား တစ် ခ ဏ မျှ သာ တည် ၏။

^၂၀ မ ကောင်း မှု ကို တွေး တော ကြံ စည် သော သူ တို့ ၏ စိတ် နှ လုံး ထဲ ၌ လိမ် လည် လှည့် ဖြား ခြင်း ရှိ ၏။ ငြိမ်း ချမ်း ရေး အ တွက် အား ပေး လှုံ့ ဆော် သော သူ တို့ ၌ ကား ဝမ်း မြောက် ခြင်း ရှိ ၏။

^၂၁ ဖြောင့် မတ် သော သူ အ ပေါ် မည် သည့် အ မင်္ဂ လာ မျှ ကျ ရောက် လိမ့် မည် မ ဟုတ်။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ မူ ကား ဒုက္ခ နှင့် ပြည့် ဝ ကြ ၏။

^၂၂ မု သား နှုတ် ခမ်း ကို ထာ ဝ ရ ဘု ရား စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ တော် မူ ၏။ သစ္စာ ရှိ စွာ ပြု ကျင့် သော သူ တို့ ကို ကား ကိုယ် တော် နှစ် သက် တော် မူ ၏။

^၂၃ ဆင် ခြင် ဉာဏ် ရှိ သော သူ သည် အ သိ ပ ညာ ကို ဖုံး ကွယ် ထား တတ် ၏။ မိုက် မဲ သော သူ တို့ ၏ စိတ် နှ လုံး မူ ကား မိုက် မဲ မှု ကို ကြေ ညာ တတ် ၏။

^၂၄ ဝီ ရိ ယ ရှိ သော သူ ၏ လက် သည် အုပ် စိုး ရ လိမ့် မည်။ လုံ့ လ နည်း သော သူ မူ ကား အ တင်း အ ကျပ် စေ ခိုင်း ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၂၅ လူ ၏ စိတ် နှ လုံး တွင် ရှိ သော စိုး ရိမ် ပူ ပန် ခြင်း သည် သူ့ ကို ညှိုး ငယ် စေ တတ် ၏။ ကောင်း သော စ ကား မူ ကား သူ့ ကို ဝမ်း မြောက် စေ တတ် ၏။

^၂၆ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မိ မိ ၏ အိမ် နီး ချင်း ကို လမ်း ပြ တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ လမ်း မူ ကား သူ တို့ ကို ပင် မှား ယွင်း စေ တတ် ၏။

^၂၇ လုံ့ လ နည်း သော သူ သည် မိ မိ လိုက် သော သား ကောင် ကို ကင် ၍ မ စား ရ။ ဝီ ရိ ယ ရှိ သော သူ မူ ကား အ ဖိုး တန် သော စည်း စိမ် ဥစ္စာ ကို ရ တတ် ၏။

^၂၈ ဖြောင့် မတ် သော လမ်း ၌ အ သက် ရှင် ခြင်း ရှိ ၍ ထို လမ်း ခ ရီး တစ် လျှောက် ၌ သေ ခြင်း မ ရှိ။

12

¹ Whoever loves correction loves knowledge, but he who hates reproof is stupid.

² A good man shall obtain favor from Yahweh, but he will condemn a man of wicked plans.

³ A man shall not be established by wickedness, but the root of the righteous shall not be moved.

⁴ A worthy woman is the crown of her husband, but a disgraceful wife is as rottenness in his bones.

⁵ The thoughts of the righteous are just, but the advice of the wicked is deceitful.

⁶ The words of the wicked are about lying in wait for blood, but the speech of the upright rescues them.

⁷ The wicked are overthrown, and are no more, but the house of the righteous shall stand.

⁸ A man shall be commended according to his wisdom, but he who has a warped mind shall be despised.

⁹ Better is he who is little known, and has a servant, than he who honors himself and lacks bread.

¹⁰ A righteous man respects the life of his animal, but the tender mercies of the wicked are cruel.

¹¹ He who tills his land shall have plenty of bread, but he who chases fantasies is void of understanding.

¹² The wicked desires the plunder of evil men, but the root of the righteous flourishes.

¹³ An evil man is trapped by sinfulness of lips, but the righteous shall come out of trouble.

¹⁴ A man shall be satisfied with good by the fruit of his mouth. The work of a man’s hands shall be rewarded to him.

¹⁵ The way of a fool is right in his own eyes, but he who is wise listens to counsel.

¹⁶ A fool shows his annoyance the same day, but one who overlooks an insult is prudent.

¹⁷ He who is truthful testifies honestly, but a false witness lies.

¹⁸ There is one who speaks rashly like the piercing of a sword, but the tongue of the wise heals.

¹⁹ Truth’s lips will be established forever, but a lying tongue is only momentary.

²⁰ Deceit is in the heart of those who plot evil, but joy comes to the promoters of peace.

²¹ No mischief shall happen to the righteous, but the wicked shall be filled with evil.

²² Lying lips are an abomination to Yahweh, but those who do the truth are his delight.

²³ A prudent man keeps his knowledge, but the hearts of fools proclaim foolishness.

²⁴ The hands of the diligent ones shall rule, but laziness ends in slave labor.

²⁵ Anxiety in a man’s heart weighs it down, but a kind word makes it glad.

²⁶ A righteous person is cautious in friendship, but the way of the wicked leads them astray.

²⁷ The slothful man doesn’t roast his game, but the possessions of diligent men are prized.

²⁸ In the way of righteousness is life; in its path there is no death.

၁၂

^၁ ဆုံး မ ပဲ့ ပြင် ခြင်း ကို နှစ် သက် သော သူ သည် အ သိ ပ ညာ ကို နှစ် သက် သော သူ ဖြစ် ၏။ ဆို ဆုံး မ ခြင်း ကို မုန်း သော သူ မူ ကား အ သိ တ ရား မဲ့ သော သူ ဖြစ် ၏။

^၂ သူ တော် ကောင်း သည် ထာ ဝ ရ ဘု ရား ထံ တော် မှ ကျေး ဇူး တော် ကို ခံ စား ရ လိမ့် မည်။ ကောက် ကျစ် သော ဉာဏ် ရှိ သော သူ မူ ကား အ ပြစ် စီ ရင် ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၃ လူ သည် ဆိုး ယုတ် မှု အား ဖြင့် မ တည် မြဲ နိုင် ရာ။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ မြစ် မူ ကား မ ရွေ့ ရာ။

^၄ စွမ်း ရည် နှင့် ပြည့် စုံ သော မ ယား သည် မိ မိ ခင် ပွန်း ၏ သ ရ ဖူ ဖြစ် ၏။ အ ရှက် ကွဲ စေ သော မ ယား မူ ကား ခင် ပွန်း ၏ အ ရိုး ထဲ မှ ဆွေး မြည့် သော အ ရာ ကဲ့ သို့ ဖြစ် ၏။

^၅ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ ကြံ အ စည် တို့ သည် တ ရား မျှ တ ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ လမ်း ညွှန် မှု တို့ သည် လိမ် လည် လှည့် ဖြား ခြင်း ဖြစ် ၏။

^၆ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ စ ကား သည် လူ ကို သတ် ဖြတ် ရန် ချောင်း မြောင်း တတ် ၏။ ဖြောင့် မှန် သော သူ တို့ ၏ နှုတ် မူ ကား လူ တို့ ကို ကယ် နုတ် တတ် ၏။

^၇ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ သည် ဖြို လှဲ ခြင်း ခံ ရ ၍ ပျောက် ကွယ် သွား ကြ ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အိမ် မူ ကား တည် မြဲ လိမ့် မည်။

^၈ လူ သည် မိ မိ ၏ ဉာဏ် စွမ်း နှင့် အ ညီ ချီး မွမ်း ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။ ကောက် သော စိတ် သ ဘော ရှိ သော သူ မူ ကား မ ထီ မဲ့ မြင် ပြု ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၉ ဂုဏ် နိမ့် သော် လည်း အ စေ အ ပါး ရှိ သော သူ သည် ဂုဏ် ဖော် ဝါ ကြွား သော် လည်း စား စ ရာ မ ရှိ သော သူ ထက် ပို ၍ ကောင်း ၏။

^၁၀ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မိ မိ တိ ရစ္ဆာန် ၏ အ သက် ကို ဂ ရု စိုက် တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ သ နား စုံ မက် ခြင်း မူ ကား ရက် စက် မှု ဖြစ် ၏။

^၁၁ မိ မိ မြေ ကို ထွန် ယက် လုပ် ကိုင် သော သူ သည် အ စား အ စာ နှင့် ပြည့် စုံ ကြွယ် ဝ လိမ့် မည်။ အ ချည်း နှီး သော အ ရာ များ နောက် သို့ လိုက် သော သူ မူ ကား အ သိ စိတ် မ ရှိ။

^၁၂ ဆိုး ယုတ် သော သူ သည် မ ကောင်း မှု ပြု သော သူ တို့ သုံး သော ထောင် ပိုက် ကို တပ် မက် ကြ ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ တို့ ၏ အ မြစ် မူ ကား ရှင် သန် သီး ပွင့် လိမ့် မည်။

^၁၃ မ ကောင်း မှု ပြု သော သူ သည် မိ မိ နှုတ် ကျူး လွန် သော အ ပြစ် အား ဖြင့် ထောင် ချောက် မိ တတ် ၏။ ဖြောင့် မတ် သော သူ မူ ကား ဆင်း ရဲ ဒုက္ခ ထဲ မှ လွတ် မြောက် တတ် ၏။

^၁၄ လူ သည် မိ မိ နှုတ် ၏ အ သီး အ ပွင့် အား ဖြင့် ကောင်း သော အ ရာ နှင့် ပြည့် စုံ ကြွယ် ဝ လိမ့် မည်။ သူ့ လက် ၏ လုပ် ဆောင် မှု သည် လည်း သူ့ ထံ သို့ ပြန် လာ လိမ့် မည်။

^၁၅ ဆိုး မိုက် သော သူ သည် မိ မိ ပြု မူ ကျင့် ကြံ သော အ မှု အ ရာ ကို မှန် သည် ဟု ထင် မြင် တတ် ၏။ ပ ညာ ရှိ သော သူ မူ ကား အ ကြံ ဉာဏ် ကို နား ထောင် တတ် ၏။

^၁၆ ဆိုး မိုက် သော သူ သည် မိ မိ ၏ အ မျက် ဒေါ သ ကို ချက် ချင်း ထင် ရှား စေ တတ် ၏၊။ ဆင် ခြင် ဉာဏ် ရှိ သော သူ မူ ကား အ ရှက် ခွဲ ခံ ရ ခြင်း ကို ပင် ဥ ပေက္ခာ ပြု ၏။

^၁၇ ဖြောင့် မတ် စွာ ပြော ဆို သော သူ သည် သစ္စာ စ ကား ကို ထွက် ဆို တတ် ၏။ မု သား သက် သေ မူ ကား လိမ် လည် လှည့် ဖြား သော စ ကား ကို ထွက် ဆို တတ် ၏။

^၁၈ ဓား နှင့် ထိုး သ ကဲ့ သို့ မ ဆင် မ ခြင် ပြော ဆို တတ် သော သူ ရှိ ၏။ ပ ညာ ရှိ သော သူ တို့ ၏ စ ကား မူ ကား ဒဏ် ရာ ဒဏ် ချက် ကို ပျောက် ကင်း စေ တတ် ၏။

^၁၉ မှန် ကန် သော နှုတ် ခမ်း သည် ထာ ဝ စဉ် တည် မြဲ ၏။ မု သား သုံး သော လျှာ မူ ကား တစ် ခ ဏ မျှ သာ တည် ၏။

^၂၀ မ ကောင်း မှု ကို တွေး တော ကြံ စည် သော သူ တို့ ၏ စိတ် နှ လုံး ထဲ ၌ လိမ် လည် လှည့် ဖြား ခြင်း ရှိ ၏။ ငြိမ်း ချမ်း ရေး အ တွက် အား ပေး လှုံ့ ဆော် သော သူ တို့ ၌ ကား ဝမ်း မြောက် ခြင်း ရှိ ၏။

^၂၁ ဖြောင့် မတ် သော သူ အ ပေါ် မည် သည့် အ မင်္ဂ လာ မျှ ကျ ရောက် လိမ့် မည် မ ဟုတ်။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ မူ ကား ဒုက္ခ နှင့် ပြည့် ဝ ကြ ၏။

^၂၂ မု သား နှုတ် ခမ်း ကို ထာ ဝ ရ ဘု ရား စက် ဆုပ် ရွံ ရှာ တော် မူ ၏။ သစ္စာ ရှိ စွာ ပြု ကျင့် သော သူ တို့ ကို ကား ကိုယ် တော် နှစ် သက် တော် မူ ၏။

^၂၃ ဆင် ခြင် ဉာဏ် ရှိ သော သူ သည် အ သိ ပ ညာ ကို ဖုံး ကွယ် ထား တတ် ၏။ မိုက် မဲ သော သူ တို့ ၏ စိတ် နှ လုံး မူ ကား မိုက် မဲ မှု ကို ကြေ ညာ တတ် ၏။

^၂၄ ဝီ ရိ ယ ရှိ သော သူ ၏ လက် သည် အုပ် စိုး ရ လိမ့် မည်။ လုံ့ လ နည်း သော သူ မူ ကား အ တင်း အ ကျပ် စေ ခိုင်း ခြင်း ခံ ရ လိမ့် မည်။

^၂၅ လူ ၏ စိတ် နှ လုံး တွင် ရှိ သော စိုး ရိမ် ပူ ပန် ခြင်း သည် သူ့ ကို ညှိုး ငယ် စေ တတ် ၏။ ကောင်း သော စ ကား မူ ကား သူ့ ကို ဝမ်း မြောက် စေ တတ် ၏။

^၂၆ ဖြောင့် မတ် သော သူ သည် မိ မိ ၏ အိမ် နီး ချင်း ကို လမ်း ပြ တတ် ၏။ ဆိုး ယုတ် သော သူ တို့ ၏ လမ်း မူ ကား သူ တို့ ကို ပင် မှား ယွင်း စေ တတ် ၏။

^၂၇ လုံ့ လ နည်း သော သူ သည် မိ မိ လိုက် သော သား ကောင် ကို ကင် ၍ မ စား ရ။ ဝီ ရိ ယ ရှိ သော သူ မူ ကား အ ဖိုး တန် သော စည်း စိမ် ဥစ္စာ ကို ရ တတ် ၏။

^၂၈ ဖြောင့် မတ် သော လမ်း ၌ အ သက် ရှင် ခြင်း ရှိ ၍ ထို လမ်း ခ ရီး တစ် လျှောက် ၌ သေ ခြင်း မ ရှိ။

12

¹ Whoever loves correction loves knowledge, but he who hates reproof is stupid.

² A good man shall obtain favor from Yahweh, but he will condemn a man of wicked plans.

³ A man shall not be established by wickedness, but the root of the righteous shall not be moved.

⁴ A worthy woman is the crown of her husband, but a disgraceful wife is as rottenness in his bones.

⁵ The thoughts of the righteous are just, but the advice of the wicked is deceitful.

⁶ The words of the wicked are about lying in wait for blood, but the speech of the upright rescues them.

⁷ The wicked are overthrown, and are no more, but the house of the righteous shall stand.

⁸ A man shall be commended according to his wisdom, but he who has a warped mind shall be despised.

⁹ Better is he who is little known, and has a servant, than he who honors himself and lacks bread.

¹⁰ A righteous man respects the life of his animal, but the tender mercies of the wicked are cruel.

¹¹ He who tills his land shall have plenty of bread, but he who chases fantasies is void of understanding.

¹² The wicked desires the plunder of evil men, but the root of the righteous flourishes.

¹³ An evil man is trapped by sinfulness of lips, but the righteous shall come out of trouble.

¹⁴ A man shall be satisfied with good by the fruit of his mouth. The work of a man’s hands shall be rewarded to him.

¹⁵ The way of a fool is right in his own eyes, but he who is wise listens to counsel.

¹⁶ A fool shows his annoyance the same day, but one who overlooks an insult is prudent.

¹⁷ He who is truthful testifies honestly, but a false witness lies.

¹⁸ There is one who speaks rashly like the piercing of a sword, but the tongue of the wise heals.

¹⁹ Truth’s lips will be established forever, but a lying tongue is only momentary.

²⁰ Deceit is in the heart of those who plot evil, but joy comes to the promoters of peace.

²¹ No mischief shall happen to the righteous, but the wicked shall be filled with evil.

²² Lying lips are an abomination to Yahweh, but those who do the truth are his delight.

²³ A prudent man keeps his knowledge, but the hearts of fools proclaim foolishness.

²⁴ The hands of the diligent ones shall rule, but laziness ends in slave labor.

²⁵ Anxiety in a man’s heart weighs it down, but a kind word makes it glad.

²⁶ A righteous person is cautious in friendship, but the way of the wicked leads them astray.

²⁷ The slothful man doesn’t roast his game, but the possessions of diligent men are prized.

²⁸ In the way of righteousness is life; in its path there is no death.