၆

^၁ ထို့ နောက် ယေ ရှု သည် ဂါ လိ လဲ ပင် လယ် (တိ ဗေ ရိ ပင် လယ်) တစ် ဖက် ကမ်း သို့ ကူး တော် မူ ၏။ ^၂ များ စွာ သော လူ ထု ပ ရိ သတ် တို့ သည် လည်း နာ မ ကျန်း ဖြစ် သူ တို့ အ ပေါ် ၌ ပြု တော် မူ သော နိ မိတ် လက္ခ ဏာ များ ကို မြင် ၍ နောက် တော် သို့ လိုက် ကြ ၏။ ^၃ ယေ ရှု သည် တောင် ပေါ် သို့ တက် သွား ၍ ထို အ ရပ် ၌ တ ပည့် တော် တို့ နှင့် အ တူ ထိုင် တော် မူ ၏။ ^၄ ထို အ ချိန် သည် ဂျူး လူ မျိုး တို့ ၏ ပွဲ တော် တည်း ဟူ သော ပ သ ခါ ပွဲ တော် နီး ကပ် သည့် အ ချိန် ဖြစ် ၏။

^၅ ယေ ရှု သည် မျှော် ကြည့် ၍ မိ မိ ထံ သို့ အ လွန် များ စွာ သော လူ ထု ပ ရိ သတ် တို့ လာ နေ ကြ သည် ကို မြင် တော် မူ လျှင် ဖိ လိပ္ပု အား “ဤ သူ တို့ စား ရန် မုန့် ကို အ ဘယ် က ဝယ် ကြ မည် နည်း” ဟု မေး တော် မူ ၏။ ^၆ ဤ သည် ကား ဖိ လိပ္ပု ကို စမ်း သပ် လို ၍ မေး တော် မူ ခြင်း သာ ဖြစ် ပြီး မိ မိ မည် သို့ ပြု မည် ကို သိ နှင့် ပြီ ဖြစ် ၏။ ^၇ ဖိ လိပ္ပု က လည်း “သူ တို့ ကို တစ် ယောက် တစ် ဖဲ့ စီ ပေး သည့် တိုင် ဒေ နာ ရိ နေ့ စား အ လုပ် သ မား တစ် ဦး ၏ တစ် နေ့ လုပ် အား ခ နှင့် ညီ မျှ သော ရော မ ငွေ ဒင်္ဂါး။ နှစ် ရာ ဖိုး ထိုက် သော မုန့် ရှိ လျှင် လည်း လုံ လောက် မည် မ ဟုတ် ပါ” ဟု ပြန် လျှောက် လေ ၏။ ^၈ တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ တစ် ပါး ဖြစ် သူ ရှိ မုန် ပေ တ ရု ၏ ညီအန္ဒြေ က၊ ^၉ “ဤ နေ ရာ တွင် မု ယော မုန့် ငါး လုံး နှင့် ငါး နှစ် ကောင် ပါ သော သူ ငယ် တစ် ယောက် ရှိ ပါ ၏။ သို့ သော် ဤ မျှ လောက် များ ပြား သော သူ တို့ အ တွက် ထို မုန့် နှင့် ငါး တို့ သည် မည် သို့ အ ကျိုး ထူး မည် နည်း” ဟု လျှောက် လေ ၏။

^၁၀ ယေ ရှု က “လူ တို့ ကို ထိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် 'လျောင်း'။ ဂျူး လူ မျိုး တို့ သည် အ တူ တ ကွ စား သောက် ကြ သော အ ခါ လျောင်း ၍ စား သောက် လေ့ ရှိ ကြ သည်။ စေ ကြ လော့” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ (ထို နေ ရာ ၌ မြက် ပင် ထူ ထပ် လျက် ရှိ ၏။) သို့ ဖြစ် ၍ အ ရေ အ တွက် အား ဖြင့် ငါး ထောင် ခန့် ရှိ သော ယောက်ျား တို့ သည် ထိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် 'လျောင်း'။ ဂျူး လူ မျိုး တို့ သည် အ တူ တ ကွ စား သောက် ကြ သော အ ခါ လျောင်း ၍ စား သောက် လေ့ ရှိ ကြ သည်။ ကြ ၏။ ^၁၁ ထို အ ခါ ယေ ရှု သည် မုန့် ကို ယူ ၍ ကျေး ဇူး တော် ချီး မွမ်း ပြီး မှ ထိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် 'လျောင်း'။ ဂျူး လူ မျိုး တို့ သည် အ တူ တ ကွ စား သောက် ကြ သော အ ခါ လျောင်း ၍ စား သောက် လေ့ ရှိ ကြ သည်။ နေ သော သူ တို့ အား ခွဲ ဝေ ပေး တော် မူ ၏။ ထို နည်း တူ ငါး ကို လည်း သူ တို့ အ လို ရှိ သ လောက် ခွဲ ဝေ ပေး တော် မူ ၏။ ^၁၂ ထို သူ တို့ သည် ဝ လင် စွာ စား ကြ ပြီး ‌သော အ ခါ ယေ ရှု က တ ပည့် တော် တို့ အား “တစ် စုံ တစ် ခု မျှ အ လ ဟဿ မ ဖြစ် စေ ရန် ကြွင်း ကျန် သော အ ကျိုး အ ပဲ့ များ ကို ကောက် သိမ်း ကြ လော့” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၁၃ တ ပည့် တော် တို့ သည် လည်း ကောက် သိမ်း ကြ ရာ လူ တို့ စား ခဲ့ သော မု ယော မုန့် ငါး လုံး မှ ကြွင်း ကျန် သည့် အ ကျိုး အ ပဲ့ များ ကို တစ် ဆယ့် နှစ် တောင်း အ ပြည့် ရ ကြ ၏။

^၁၄ လူ တို့ သည် ယေ ရှု ပြု တော် မူ သော ထို နိ မိတ် လက္ခ ဏာ ကို မြင် ၍ “ဤ သူ သည် အ မှန် ပင် ဤ လော က သို့ ကြွ လာ ရ မည့် ထို ပ ရော ဖက် ဖြစ် သည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၁၅ လူ တို့ သည် လာ ၍ မိ မိ ကို အ တင်း ခေါ် ဆောင်သွား ပြီး မင်း မြှောက် ရန် ကြံ ရွယ် နေ ကြ သည် ကို ယေ ရှု သိ တော် မူ သ ဖြင့် တ ဖန် တောင် ‌ပေါ် သို့ တစ် ကိုယ် တည်း ထွက် သွား တော် မူ ၏။

^၁၆ ည နေ ချမ်း အ ချိန် ရောက် သော အ ခါ တ ပည့် တော် တို့ သည် ပင် လယ် သို့ ဆင်း သွား ၍၊ ^၁၇ လှေ ပေါ် တက် ပြီး လျှင် ပင် လယ် တစ် ဖက် ကမ်း ရှိ က ‌ပေ ရ နောင် မြို့ သို့ ကူး သွား ကြ ၏။ မိုး ချုပ် ပြီ ဖြစ် သော် လည်း ယေ ရှု သည် သူ တို့ ထံ သို့ မ ရောက် လာ သေး။ ^၁၈ ပင် လယ် ၌ လည်း လေ ပြင်း တိုက် လျက် နေ သ ဖြင့် လှိုင်း တံ ပိုး များ ထ လာ ၏။ ^၁၉ သုံး လေး မိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် '၂၅ စ တာ ဒီ ယွန်၊ သို့ မ ဟုတ် ၃၀ စ တာ ဒီ ယွန်' (၁ စ တာ ဒီ ယွန် = ၆၀၇ ပေ)။ ခန့် လှော် ခတ် ပြီး သော အ ခါ ပင် လယ် ပေါ် တွင် ‌ယေ ရှု လမ်း လျှောက် လျက် လှေ အ နီး သို့ ချဉ်း ကပ် လာ သည် ကို တ ပည့် တော် တို့ မြင် ၍ ကြောက် ရွံ့ ကြ ၏။ ^၂၀ သို့ သော် ကိုယ် တော် က “မ ကြောက် ကြ နှင့်၊ ငါ ပင် ဖြစ် သည်” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၂၁ ထို အ ခါ တ ပည့် တော် တို့ သည် အား ရ ဝမ်း ‌မြောက် လျက် ကိုယ် တော် ကို လှေ ပေါ် သို့ ခေါ် ဖိတ် လက် ခံ ကြ ရာ လှေ သည် သူ တို့ သွား ရန် ရည် ရွယ် ထား သည့် အ ရပ် သို့ ချက် ချင်း ရောက် လေ ၏။

^၂၂ နောက် တစ် နေ့ ၌ ပင် လယ် တစ် ဖက် ကမ်း တွင် နေ ရစ် သော လူ ထု ပ ရိ သတ် သည် ထို အ ရပ် ၌ လှေ ငယ် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'တ ပည့် တော် တို့ စီး သွား သော လှေ ငယ်'။ တစ် စင်း မှ လွဲ ၍ အ ခြား လှေ မ ရှိ ခဲ့ ကြောင်း ကို လည်း ကောင်း၊ ထို လှေ ၌ ယေ ရှု သည် တ ပည့် တော် တို့ နှင့် အ တူ မ လိုက် မ ပါ ဘဲ တ ပည့် ‌တော် တို့ သာ ထွက် သွား ခဲ့ ကြောင်း ကို လည်း ကောင်း သ တိ ပြု မိ ကြ ၏။ ^၂၃ သို့ သော် တိ ဗေ ရိ မြို့ မှ အ ခြား လှေ ငယ် များ သည် သ ခင် ဘု ရား ကျေး ဇူး တော် ချီး မွမ်း ၍ လူ များ မုန့် ကို စား ခဲ့ ရာ အ ရပ် အ နီး သို့ ရောက် လာ ကြ သော အ ခါ၊ ^၂၄ လူ ထု ပ ရိ သတ် သည် ထို အ ရပ် ၌ ယေ ရှု မှ စ ၍ တ ပည့် တော် တို့ ပါ မ ရှိ ကြောင်း ကို သိ မြင် သ ဖြင့် ထို လှေ ငယ် များ ပေါ် တက် ပြီး လျှင် ယေ ရှု ကို ရှာ ရန် က ပေ ရ နောင် မြို့ သို့ သွား ကြ ၏။ ^၂၅ ပင် လယ် တစ် ဖက် ကမ်း တွင် ကိုယ် တော် ကို တွေ့ ကြ သော အ ခါ သူ တို့ က “ရဗ္ဗိ ဂျူး လူ မျိုး တို့ က မိ မိ တို့ ဆ ရာ များ ကို လေး စား ခေါ် ဆို သည့် ဂုဏ် ပုဒ်။ ၊ ဤ အ ရပ် သို့ မည် သည့် အ ချိန် က ကြွ ရောက် တော် မူ သ နည်း” ဟု မေး လျှောက် ကြ ၏။

^၂၆ ယေ ရှု က လည်း “သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ သင် တို့ ငါ့ ကို ရှာ ကြ သည် မှာ နိ မိတ် လက္ခ ဏာ များ ကို မြင် ရ သော ကြောင့် မ ဟုတ်။ မုန့် ကို စား ၍ ဝ သော ကြောင့် သာ ဖြစ် ၏။ ^၂၇ ပျက် စီး တတ် သော အ စား အ စာ အ တွက် မ ဟုတ် ဘဲ လူ့ သား သည် သင် တို့ ကို ပေး မည့် ထာ ဝ ရ အ သက် တိုင် အောင် တည် မြဲ သော အ စား အ စာ အ တွက် လုပ် ဆောင် ကြ လော့။ အ ကြောင်း မူ ကား ခ မည်း တော် ဘု ရား သည် ထို လူ့ သား ကို တံ ဆိပ် ခတ် နှိပ် တော် မူ ၏” ဟု ပြန် ၍ မိန့် တော် မူ ၏။

^၂၈ သူ တို့ က လည်း “ဘု ရား သ ခင် ၏ အ မှု တော် ကို ဆောင် ရွက် ရန် အ ကျွန်ုပ် တို့ သည် မည် သည့် အ ရာ ကို ပြု ရ ပါ မည် နည်း” ဟု မေး လျှောက် ကြ ၏။ ^၂၉ ယေ ရှု က “ဘု ရား သ ခင် ၏ အ မှု တော် မှာ ဘု ရား သ ခင် စေ လွှတ် တော် မူ သော သူ ကို ယုံ ကြည် ခြင်း ပင် ဖြစ် ၏” ဟု ပြန် ၍ မိန့် တော် မူ ၏။ ^၃၀ သူ တို့ က လည်း “သို့ ဖြစ် လျှင် အ ကျွန်ုပ် တို့ မြင် ၍ ကိုယ် တော် ကို ယုံ ကြည် နိုင် ရန် မည် သို့ သော နိ မိတ် လက္ခ ဏာ ကို ကိုယ် တော် ပြု တော် မူ မည် နည်း။ မည် သည့် အ မှု ကို ဆောင် ရွက် ပေး တော် မူ မည် နည်း။ ^၃၁ ကျမ်း စာ ၍ ‘ကောင်း ကင် မှ မုန့် ကို သူ တို့ စား ရန် ပေး တော် မူ ၏’ ဟူ ၍ ရေး ထား သည့် အ တိုင်း အ ကျွန်ုပ် တို့ ၏ ဘိုး ဘေး များ သည် တော ကန္တာ ရ တွင် မန္န ကို စား ရ ကြ သည်” ဟု လျှောက် ကြ ၏။

^၃၂ ယေ ရှု က လည်း “သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ ကောင်း ကင် မှ မုန့် ကို သင် တို့ အား ပေး ခဲ့ သူ မှာ မော ရှေ မ ဟုတ်။ ငါ့ ခ မည်း တော် က သာ ကောင်း ကင် မှ စစ် မှန် သော မုန့် ကို သင် တို့ အား ပေး တော် မူ ၏။ ^၃၃ အ ကြောင်း မူ ကား ဘု ရား သ ခင် ၏ မုန့် သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် ၍ လော ကီ သား တို့ အား အ သက် ကို ပေး သော သူ ဖြစ် ၏” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၃၄ ထို အ ခါ သူ တို့ က “သ ခင် ဘု ရား၊ ထို မုန့် ကို အ ကျွန်ုပ် တို့ အား အ စဉ် ပေး တော် မူ ပါ” ဟု လျှောက် ကြ ၏။ ^၃၅ ယေ ရှု က လည်း “ငါ သည် အ သက် မုန့် ဖြစ် ၏။ ငါ့ ထံ သို့ လာ သော သူ သည် မည် သည့် အ ခါ မျှ ဆာ လောင် မည် မ ဟုတ်။ ငါ့ ကိုယုံ ကြည် သော သူ သည် လည်း မည် သည့် အ ခါ မျှ ရေ ငတ် တော့ မည် မ ဟုတ်။ ^၃၆ သို့ ရာ တွင် သင် တို့ သည် ငါ့ ကို မြင် လျက် ပင် မ ယုံ ကြည် ကြ ဟု ငါ ဆို ခဲ့ ပြီ။

^၃၇ ငါ့ အား ခ မည်း တော် ပေး တော် မူ သော သူ မှန် သ မှ သည် ငါ့ ထံ သို့ လာ မည်။ ငါ့ ထံ သို့ လာ သော သူ ကို လည်း ငါ သည် မည် သည့် အ ခါ မျှ နှင် ထုတ် မည် မ ဟုတ်။ ^၃၈ အ ကြောင်း မူ ကား ငါ သည် မိ မိ အ လို ကို ဆောင် ရွက် ရန် မ ဟုတ် ဘဲ ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ သော အ ရှင် ၏ အ လို တော် ကို ‌ဆောင် ရွက် ရန် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် ၏။ ^၃၉ ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ သော အ ရှင် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ခ မည်း တော်'။ ၏ အ လို တော် ကား ငါ့ ထံ ကိုယ် တော် ပေး အပ် တော် မူ သ မျှ သော သူ တို့ တွင် တစ် စုံ တစ် ဦး ကို မျှ ငါ မ ဆုံး ရှုံး ဘဲ နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ထို သူ တို့ ကို ထ မြောက် စေ ရန် ဖြစ် ၏။ ^၄၀ အ မှန် စင် စစ် ငါ့ ခ မည်း တော် ၏ အ လို တော် မှာ သား တော် ကို မြင် ၍ ယုံ ကြည် ‌သော သူ တိုင်း ထာ ဝ ရ အ သက် ကို ရ ရှိ ရန် ဖြစ် ၏။ ငါ သည် လည်း နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ထို သူ တို့ ကို ထ မြောက် စေ မည်” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။

^၄၁ ယေ ရှု က “ငါ သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သော မုန့် ဖြစ် ၏” ဟု မိန့် တော် မူ သော ကြောင့် ဂျူး လူ မျိုး တို့ က၊ ^၄၂ “ဤ သူ သည် ယော သပ် ၏ သား ယေ ရှု ဖြစ် သည် မ ဟုတ် လော။ သူ ၏ မိ ခင် နှင့် ဖ ခင် ကို လည်း ငါ တို့ သိ ကြ သည် မ ဟုတ် လော။ ယ ခု သူ သည် အ ဘယ် ကြောင့် ‘ငါ သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် ၏’ ဟု ဆို ရ သ နည်း” ဟူ ၍ ကိုယ် တော် အ ကြောင်း ကို မ ကျေ မ နပ် ပြော ဆို ကြ ၏။

^၄၃ ယေ ရှု က လည်း “အ ချင်း ချင်း ကြား တွင် မ ကျေ မ နပ် ပြော ဆို မ နေ ကြ နှင့်။ ^၄၄ ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ သော ခ မည်း တော် ဆွဲ ငင် တော် မ မူ လျှင် မည် သူ မျှ ငါ့ ထံ သို့ မ လာ နိုင်။ ငါ့ ထံ သို့ လာ သော သူ ကို နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ငါ သည် ထ မြောက် စေ မည်။ ^၄၅ ပ ရော ဖက် ကျမ်း များ တွင် ‘ထို သူ အ ပေါင်း တို့ သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ သွန် သင် တော် မူ ခြင်း ကို ခံ ရ သော သူ များ ဖြစ် ကြ လိမ့် မည်’ ဟေ ရှာ ၅၄:၁၃။ ဟု ရေး ထား သည် ဖြစ် ၍ ခ မည်း တော် ထံ ၌ ကြား နာ ပြီး နည်း ခံ သော သူ တိုင်း သည် ငါ့ ထံ သို့ လာ ကြ ၏။ ^၄၆ ထို သို့ ဆို သော် တစ် စုံ တစ် ယောက် က ခ မည်း တော် ကို မြင် ခဲ့ ပြီ ဟု မ ဆို လို။ ဘု ရား သ ခင် ထံ မှ ကြွ လာ သော သူ တစ် ဦး တည်း သာ လျှင် ခ မည်း တော် ကို မြင် ခဲ့ ၏။

^၄၇ သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ ယုံ ကြည် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ငါ့ ကို ယုံ ကြည်'။ သော သူ သည် ထာ ဝ ရ အ သက် ကို ရ ရှိ ၏။ ^၄၈ ငါ သည် အ သက် မုန့် ဖြစ် ၏။ ^၄၉ သင် တို့ ၏ ဘိုး ဘေး များ သည် တော ကန္တာ ရ ၌ မန္န ကို စား ခဲ့ ပြီး သေ ဆုံး သွား ကြ၏။ ^၅၀ ဤ မုန့် ကား စား သုံး သော သူ သည် သေ ခြင်း နှင့် ကင်း လွတ် မည့် အ ကြောင်း ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သော မုန့် ဖြစ် ၏။ ^၅၁ ငါ သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သည့် အ သက် ရှင် သော မုန့် ဖြစ် ၏။ မည် သူ မ ဆို ဤ မုန့် ကို စား လျှင် ကာ လ အ စဉ် အ ဆက် အ သက် ရှင် မည်။ လော ကီ သား တို့ ၏ အ သက် အ တွက် ငါ ပေး မည့် မုန့် ကား ငါ ၏ အ သား အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ငါ စွန့် သော ငါ ၏ အ သား'။ ပေ တည်း” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၅၂ ထို အ ခါ ဂျူး လူ မျိုး တို့ က “ဤ သူ သည် သူ့ အ သား ကို ငါ တို့ စား ရန် မည် သို့ ပေး နိုင် မည် နည်း” ဟု အ ချင်း ချင်း ငြင်း ခုံ ပြော ဆို ကြ ၏။

^၅၃ ယေ ရှု က လည်း “သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ လူ့ သား ၏ အ သား ကို မ စား၊ သူ ၏ သွေး ကို မ သောက် လျှင် သင် တို့ ၌ အ သက် မ ရှိ။ ^၅၄ ငါ ၏ အ သား ကို စား ၍ ငါ ၏ သွေး ကို သောက် သော သူ သည် ထာ ဝ ရ အ သက် ကို ရ ရှိ ၏။ ငါ သည် ထို သူ ကို နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ထ မြောက် စေ မည်။ ^၅၅ အ ကြောင်း မူ ကား ငါ ၏ အ သား သည် စစ် မှန် သော စား စ ရာ ဖြစ် ပြီး ငါ ၏ သွေး သည် စစ် မှန် သော သောက် စ ရာ ဖြစ် ၏။ ^၅၆ ငါ ၏ အ သား ကို စား ၍ ငါ ၏ သွေး ကို သောက် သော သူ သည် ငါ ၌ တည် ၏။ ငါ သည် လည်း ထို သူ ၌ တည် ၏။ ^၅၇ အ သက် ရှင် တော် မူ သော ခ မည်း တော် သည် ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ ၍ ငါ သည် ခ မည်း တော် အား ဖြင့် အ သက် ရှင် သ ကဲ့ သို့ ငါ့ ကို စား သော သူ သည် လည်း ငါ့ အား ဖြင့် အ သက် ရှင် မည်။ ^၅၈ ဤ မုန့် ကား ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သော မုန့် ဖြစ် ၏။ သင် တို့ ဘိုး ဘေး များ စား ပြီး သေ ဆုံး သွား ရ သည့် မုန့် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'မန္န'။ မျိုး မ ဟုတ်။ ဤ မုန့် ကို စား သော သူ သည် ကာ လ အ စဉ် အ ဆက် အ သက် ရှင် မည်” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၅၉ ကိုယ် တော် သည် က ပေ ရ နောင် မြို့ ၌ သွန် သင် တော် မူ စဉ် ဤ အ ကြောင်း အ ရာ များ ကို ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ တွင် မိန့် တော် မူ ၏။

^၆၀ တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ အ များ စု သည် ကြား လျှင် “ဤ စ ကား သည် ပြင်း ထန် လှ ၏။ မည် သူ နား ထောင် နိုင် မည် နည်း” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၆၁ ဤ အ ကြောင်း အ ရာ နှင့် ပတ် သက် ၍ တ ပည့် တော် တို့ မ ကျေ မ နပ် ပြော ဆို နေ ကြ သည် ကို ယေ ရှု သည် အ လို အ လျောက် သိ တော် မူ သ ဖြင့် “ဤ စ ကား ကြောင့် သင် တို့ စိတ် ပျက် ကြ သ လော။ ^၆၂ သို့ ဖြစ် လျှင် လူ့ သား သည် ယ ခင် နေ ခဲ့ ရာ အ ရပ် သို့ တက် သွားသည် ကို သင် တို့ မြင် ရ ပါ မူ မည် သို့ ဖြစ် မည် နည်း။ ^၆၃ ဝိ ညာဉ် တော် သို့ မ ဟုတ် 'ဝိ ညာဉ်'။ က သာ အ သက် ရှင် စေ ၏။ ကိုယ် ကာ ယ သည် မည် သည့် အ ကျိုး ကို မျှ မ ပေး။ ငါ ဟော ပြော သော စ ကား တို့ သည် ဝိ ညာဉ် ဖြစ် ပြီး အ သက် လည်း ဖြစ် ၏။

^၆၄ သို့ သော် သင် တို့ တွင် မ ယုံ ကြည် သော သူ အ ချို့ ရှိ ၏” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ထို သို့ မိန့် တော် မူ သည့် အ ကြောင်း ကား မ ယုံ ကြည် သော သူ တို့ သည် မည် သူ တို့ ဖြစ် ကြ သည် ကို လည်း ကောင်း၊ မိ မိ ကို အပ် နှံ မည့် သူ သည် မည် သူ ဖြစ် သည် ကို လည်း ကောင်း ယေ ရှု သည် အ စ အ ဦး က ပင် သိ ထား တော် မူ သော ကြောင့် ဖြစ် ၏။ ^၆၅ ထို့ နောက် ကိုယ် တော် က “ဤ အ ကြောင်း ကြောင့် ခ မည်း တော် သည် အ ခွင့် ပေး တော် မ မူ လျှင် မည် သူ မျှ ငါ့ ထံ သို့ မ လာ နိုင် ဟု သင် တို့ အား ငါ ပြော ခဲ့ ပြီ” ဟူ ၍ မိန့် တော် မူ ၏။ ^၆၆ ထို အ ချိန် မှ စ ၍ တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ အ များ စု သည် ဆုတ် ခွာ သွား ပြီး ကိုယ် တော် နှင့် အ တူ မ လိုက် မ ပါ တော့ ဘဲ နေ ကြ ၏။

^၆၇ ထို အ ခါ ယေ ရှု သည် တစ် ဆယ့် နှစ် ပါး သော တ ပည့် တော် တို့ အား “သင် တို့ လည်း ထွက် ခွာ သွား လို ကြ သ လော” ဟု မေး တော် မူ လျှင်၊ ^၆၈ ရှိ မုန် ပေ တ ရု က “သ ခင် ဘု ရား၊ အ ကျွန်ုပ် တို့ သည် မည် သူ့ ထံ သို့ သွား ရ မည် နည်း။ ထာ ဝ ရ အ သက် နှင့် ဆိုင် သော စ ကား တို့ သည် ကိုယ် တော် ၌ သာ ရှိ ပါ ၏။ ^၆၉ ကိုယ် တော် သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ သန့် ရှင်း သူ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ခ ရစ် တော် တည်း ဟူ သော အ သက် ရှင် တော် မူ သော ဘု ရား သ ခင် ၏ သား တော် ဖြစ် ကြောင်း'။ ဖြစ် ကြောင်း ကို လည်း အ ကျွန်ုပ် တို့ ယုံ ကြည် သိ ရှိ ကြ ပါ ၏” ဟု လျှောက် လေ ၏။ ^၇၀ ယေ ရှု က လည်း “တစ် ဆယ့် နှစ် ပါး သော သင် တို့ ကို ငါ ရွေး ကောက် သည် မ ဟုတ် ‌လော။ သို့ ဖြစ် ပါ လျက် နှင့် သင် တို့ ထဲ မှ တစ် ဦး သည် မာရ် နတ် ဖြစ် ၏” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၇၁ ဤ သည် ကား ရှိ မုန် ၏ သား ယု ဒ ဣ ရှ ကာ ရုတ် ကို ရည် ညွှန်း ၍ မိန့် တော် မူ ခြင်း ဖြစ် ၏။ သူ သည် တစ် ဆယ့် နှစ် ပါး သော တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ တစ် ပါး ဖြစ် လျက် ကိုယ် တော် ကို အပ် နှံ ရန် ကြံ ရွယ် နေ ၏။

6

¹ After these things, Jesus went away to the other side of the sea of Galilee, which is also called the Sea of Tiberias. ² A great multitude followed him, because they saw his signs which he did on those who were sick. ³ Jesus went up into the mountain, and he sat there with his disciples. ⁴ Now the Passover, the feast of the Jews, was at hand.

⁵ Jesus therefore, lifting up his eyes and seeing that a great multitude was coming to him, said to Philip, “Where are we to buy bread, that these may eat?” ⁶ He said this to test him, for he himself knew what he would do. ⁷ Philip answered him, “Two hundred denarii A denarius was a silver coin worth about a day’s wages for an agricultural laborer, so 200 denarii would be between 6 and 7 month’s pay. worth of bread is not sufficient for them, that every one of them may receive a little.” ⁸ One of his disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, said to him, ⁹ “There is a boy here who has five barley loaves and two fish, but what are these among so many?”

¹⁰ Jesus said, “Have the people sit down.” Now there was much grass in that place. So the men sat down, in number about five thousand. ¹¹ Jesus took the loaves, and having given thanks, he distributed to the disciples, and the disciples to those who were sitting down, likewise also of the fish as much as they desired. ¹² When they were filled, he said to his disciples, “Gather up the broken pieces which are left over, that nothing be lost.” ¹³ So they gathered them up, and filled twelve baskets with broken pieces from the five barley loaves, which were left over by those who had eaten.

¹⁴ When therefore the people saw the sign which Jesus did, they said, “This is truly the prophet who comes into the world.” ¹⁵ Jesus therefore, perceiving that they were about to come and take him by force to make him king, withdrew again to the mountain by himself.

¹⁶ When evening came, his disciples went down to the sea. ¹⁷ They entered into the boat, and were going over the sea to Capernaum. It was now dark, and Jesus had not come to them. ¹⁸ The sea was tossed by a great wind blowing. ¹⁹ When therefore they had rowed about twenty-five or thirty stadia, 25 to 30 stadia is about 5 to 6 kilometers or about 3 to 4 miles they saw Jesus walking on the sea See Job 9:8 and drawing near to the boat; and they were afraid. ²⁰ But he said to them, “It is I. or, I AM Don’t be afraid.” ²¹ They were willing therefore to receive him into the boat. Immediately the boat was at the land where they were going.

²² On the next day, the multitude that stood on the other side of the sea saw that there was no other boat there, except the one in which his disciples had embarked, and that Jesus hadn’t entered with his disciples into the boat, but his disciples had gone away alone. ²³ However, boats from Tiberias came near to the place where they ate the bread after the Lord had given thanks. ²⁴ When the multitude therefore saw that Jesus wasn’t there, nor his disciples, they themselves got into the boats and came to Capernaum, seeking Jesus. ²⁵ When they found him on the other side of the sea, they asked him, “Rabbi, when did you come here?”

²⁶ Jesus answered them, “Most certainly I tell you, you seek me, not because you saw signs, but because you ate of the loaves and were filled. ²⁷ Don’t work for the food which perishes, but for the food which remains to eternal life, which the Son of Man will give to you. For God the Father has sealed him.”

²⁸ They said therefore to him, “What must we do, that we may work the works of God?” ²⁹ Jesus answered them, “This is the work of God, that you believe in him whom he has sent.” ³⁰ They said therefore to him, “What then do you do for a sign, that we may see and believe you? What work do you do? ³¹ Our fathers ate the manna in the wilderness. As it is written, ‘He gave them bread out of heaven Greek and Hebrew use the same word for 'heaven', 'the heavens', 'the sky', and 'the air'. to eat.’ ” Exodus 16:4; Nehemiah 9:15; Psalm 78:24-25

³² Jesus therefore said to them, “Most certainly, I tell you, it wasn’t Moses who gave you the bread out of heaven, but my Father gives you the true bread out of heaven. ³³ For the bread of God is that which comes down out of heaven and gives life to the world.” ³⁴ They said therefore to him, “Lord, always give us this bread.” ³⁵ Jesus said to them, “I am the bread of life. Whoever comes to me will not be hungry, and whoever believes in me will never be thirsty. ³⁶ But I told you that you have seen me, and yet you don’t believe.

³⁷ All those whom the Father gives me will come to me. He who comes to me I will in no way throw out. ³⁸ For I have come down from heaven, not to do my own will, but the will of him who sent me. ³⁹ This is the will of my Father who sent me, that of all he has given to me I should lose nothing, but should raise him up at the last day. ⁴⁰ This is the will of the one who sent me, that everyone who sees the Son and believes in him should have eternal life; and I will raise him up at the last day.”

⁴¹ The Jews therefore murmured concerning him, because he said, “I am the bread which came down out of heaven.” ⁴² They said, “Isn’t this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How then does he say, ‘I have come down out of heaven?’ ”

⁴³ Therefore Jesus answered them, “Don’t murmur among yourselves. ⁴⁴ No one can come to me unless the Father who sent me draws him; and I will raise him up in the last day. ⁴⁵ It is written in the prophets, ‘They will all be taught by God.’ Isaiah 54:13 Therefore everyone who hears from the Father and has learned, comes to me. ⁴⁶ Not that anyone has seen the Father, except he who is from God. He has seen the Father.

⁴⁷ Most certainly, I tell you, he who believes in me has eternal life. ⁴⁸ I am the bread of life. ⁴⁹ Your fathers ate the manna in the wilderness and they died. ⁵⁰ This is the bread which comes down out of heaven, that anyone may eat of it and not die. ⁵¹ I am the living bread which came down out of heaven. If anyone eats of this bread, he will live forever. Yes, the bread which I will give for the life of the world is my flesh.” ⁵² The Jews therefore contended with one another, saying, “How can this man give us his flesh to eat?”

⁵³ Jesus therefore said to them, “Most certainly I tell you, unless you eat the flesh of the Son of Man and drink his blood, you don’t have life in yourselves. ⁵⁴ He who eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up at the last day. ⁵⁵ For my flesh is food indeed, and my blood is drink indeed. ⁵⁶ He who eats my flesh and drinks my blood lives in me, and I in him. ⁵⁷ As the living Father sent me, and I live because of the Father, so he who feeds on me will also live because of me. ⁵⁸ This is the bread which came down out of heaven—not as our fathers ate the manna and died. He who eats this bread will live forever.” ⁵⁹ He said these things in the synagogue, as he taught in Capernaum.

⁶⁰ Therefore many of his disciples, when they heard this, said, “This is a hard saying! Who can listen to it?” ⁶¹ But Jesus knowing in himself that his disciples murmured at this, said to them, “Does this cause you to stumble? ⁶² Then what if you would see the Son of Man ascending to where he was before? ⁶³ It is the spirit who gives life. The flesh profits nothing. The words that I speak to you are spirit, and are life.

⁶⁴ But there are some of you who don’t believe.” For Jesus knew from the beginning who they were who didn’t believe, and who it was who would betray him. ⁶⁵ He said, “For this cause I have said to you that no one can come to me, unless it is given to him by my Father.” ⁶⁶ At this, many of his disciples went back and walked no more with him.

⁶⁷ Jesus said therefore to the twelve, “You don’t also want to go away, do you?” ⁶⁸ Simon Peter answered him, “Lord, to whom would we go? You have the words of eternal life. ⁶⁹ We have come to believe and know that you are the Christ, the Son of the living God.” ⁷⁰ Jesus answered them, “Didn’t I choose you, the twelve, and one of you is a devil?” ⁷¹ Now he spoke of Judas, the son of Simon Iscariot, for it was he who would betray him, being one of the twelve.

၆

^၁ ထို့ နောက် ယေ ရှု သည် ဂါ လိ လဲ ပင် လယ် (တိ ဗေ ရိ ပင် လယ်) တစ် ဖက် ကမ်း သို့ ကူး တော် မူ ၏။ ^၂ များ စွာ သော လူ ထု ပ ရိ သတ် တို့ သည် လည်း နာ မ ကျန်း ဖြစ် သူ တို့ အ ပေါ် ၌ ပြု တော် မူ သော နိ မိတ် လက္ခ ဏာ များ ကို မြင် ၍ နောက် တော် သို့ လိုက် ကြ ၏။ ^၃ ယေ ရှု သည် တောင် ပေါ် သို့ တက် သွား ၍ ထို အ ရပ် ၌ တ ပည့် တော် တို့ နှင့် အ တူ ထိုင် တော် မူ ၏။ ^၄ ထို အ ချိန် သည် ဂျူး လူ မျိုး တို့ ၏ ပွဲ တော် တည်း ဟူ သော ပ သ ခါ ပွဲ တော် နီး ကပ် သည့် အ ချိန် ဖြစ် ၏။

^၅ ယေ ရှု သည် မျှော် ကြည့် ၍ မိ မိ ထံ သို့ အ လွန် များ စွာ သော လူ ထု ပ ရိ သတ် တို့ လာ နေ ကြ သည် ကို မြင် တော် မူ လျှင် ဖိ လိပ္ပု အား “ဤ သူ တို့ စား ရန် မုန့် ကို အ ဘယ် က ဝယ် ကြ မည် နည်း” ဟု မေး တော် မူ ၏။ ^၆ ဤ သည် ကား ဖိ လိပ္ပု ကို စမ်း သပ် လို ၍ မေး တော် မူ ခြင်း သာ ဖြစ် ပြီး မိ မိ မည် သို့ ပြု မည် ကို သိ နှင့် ပြီ ဖြစ် ၏။ ^၇ ဖိ လိပ္ပု က လည်း “သူ တို့ ကို တစ် ယောက် တစ် ဖဲ့ စီ ပေး သည့် တိုင် ဒေ နာ ရိ နေ့ စား အ လုပ် သ မား တစ် ဦး ၏ တစ် နေ့ လုပ် အား ခ နှင့် ညီ မျှ သော ရော မ ငွေ ဒင်္ဂါး။ နှစ် ရာ ဖိုး ထိုက် သော မုန့် ရှိ လျှင် လည်း လုံ လောက် မည် မ ဟုတ် ပါ” ဟု ပြန် လျှောက် လေ ၏။ ^၈ တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ တစ် ပါး ဖြစ် သူ ရှိ မုန် ပေ တ ရု ၏ ညီအန္ဒြေ က၊ ^၉ “ဤ နေ ရာ တွင် မု ယော မုန့် ငါး လုံး နှင့် ငါး နှစ် ကောင် ပါ သော သူ ငယ် တစ် ယောက် ရှိ ပါ ၏။ သို့ သော် ဤ မျှ လောက် များ ပြား သော သူ တို့ အ တွက် ထို မုန့် နှင့် ငါး တို့ သည် မည် သို့ အ ကျိုး ထူး မည် နည်း” ဟု လျှောက် လေ ၏။

^၁၀ ယေ ရှု က “လူ တို့ ကို ထိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် 'လျောင်း'။ ဂျူး လူ မျိုး တို့ သည် အ တူ တ ကွ စား သောက် ကြ သော အ ခါ လျောင်း ၍ စား သောက် လေ့ ရှိ ကြ သည်။ စေ ကြ လော့” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ (ထို နေ ရာ ၌ မြက် ပင် ထူ ထပ် လျက် ရှိ ၏။) သို့ ဖြစ် ၍ အ ရေ အ တွက် အား ဖြင့် ငါး ထောင် ခန့် ရှိ သော ယောက်ျား တို့ သည် ထိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် 'လျောင်း'။ ဂျူး လူ မျိုး တို့ သည် အ တူ တ ကွ စား သောက် ကြ သော အ ခါ လျောင်း ၍ စား သောက် လေ့ ရှိ ကြ သည်။ ကြ ၏။ ^၁၁ ထို အ ခါ ယေ ရှု သည် မုန့် ကို ယူ ၍ ကျေး ဇူး တော် ချီး မွမ်း ပြီး မှ ထိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် 'လျောင်း'။ ဂျူး လူ မျိုး တို့ သည် အ တူ တ ကွ စား သောက် ကြ သော အ ခါ လျောင်း ၍ စား သောက် လေ့ ရှိ ကြ သည်။ နေ သော သူ တို့ အား ခွဲ ဝေ ပေး တော် မူ ၏။ ထို နည်း တူ ငါး ကို လည်း သူ တို့ အ လို ရှိ သ လောက် ခွဲ ဝေ ပေး တော် မူ ၏။ ^၁၂ ထို သူ တို့ သည် ဝ လင် စွာ စား ကြ ပြီး ‌သော အ ခါ ယေ ရှု က တ ပည့် တော် တို့ အား “တစ် စုံ တစ် ခု မျှ အ လ ဟဿ မ ဖြစ် စေ ရန် ကြွင်း ကျန် သော အ ကျိုး အ ပဲ့ များ ကို ကောက် သိမ်း ကြ လော့” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၁၃ တ ပည့် တော် တို့ သည် လည်း ကောက် သိမ်း ကြ ရာ လူ တို့ စား ခဲ့ သော မု ယော မုန့် ငါး လုံး မှ ကြွင်း ကျန် သည့် အ ကျိုး အ ပဲ့ များ ကို တစ် ဆယ့် နှစ် တောင်း အ ပြည့် ရ ကြ ၏။

^၁၄ လူ တို့ သည် ယေ ရှု ပြု တော် မူ သော ထို နိ မိတ် လက္ခ ဏာ ကို မြင် ၍ “ဤ သူ သည် အ မှန် ပင် ဤ လော က သို့ ကြွ လာ ရ မည့် ထို ပ ရော ဖက် ဖြစ် သည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၁၅ လူ တို့ သည် လာ ၍ မိ မိ ကို အ တင်း ခေါ် ဆောင်သွား ပြီး မင်း မြှောက် ရန် ကြံ ရွယ် နေ ကြ သည် ကို ယေ ရှု သိ တော် မူ သ ဖြင့် တ ဖန် တောင် ‌ပေါ် သို့ တစ် ကိုယ် တည်း ထွက် သွား တော် မူ ၏။

^၁၆ ည နေ ချမ်း အ ချိန် ရောက် သော အ ခါ တ ပည့် တော် တို့ သည် ပင် လယ် သို့ ဆင်း သွား ၍၊ ^၁၇ လှေ ပေါ် တက် ပြီး လျှင် ပင် လယ် တစ် ဖက် ကမ်း ရှိ က ‌ပေ ရ နောင် မြို့ သို့ ကူး သွား ကြ ၏။ မိုး ချုပ် ပြီ ဖြစ် သော် လည်း ယေ ရှု သည် သူ တို့ ထံ သို့ မ ရောက် လာ သေး။ ^၁၈ ပင် လယ် ၌ လည်း လေ ပြင်း တိုက် လျက် နေ သ ဖြင့် လှိုင်း တံ ပိုး များ ထ လာ ၏။ ^၁၉ သုံး လေး မိုင် တိုက် ရိုက် ပြန် ဆို လျှင် '၂၅ စ တာ ဒီ ယွန်၊ သို့ မ ဟုတ် ၃၀ စ တာ ဒီ ယွန်' (၁ စ တာ ဒီ ယွန် = ၆၀၇ ပေ)။ ခန့် လှော် ခတ် ပြီး သော အ ခါ ပင် လယ် ပေါ် တွင် ‌ယေ ရှု လမ်း လျှောက် လျက် လှေ အ နီး သို့ ချဉ်း ကပ် လာ သည် ကို တ ပည့် တော် တို့ မြင် ၍ ကြောက် ရွံ့ ကြ ၏။ ^၂၀ သို့ သော် ကိုယ် တော် က “မ ကြောက် ကြ နှင့်၊ ငါ ပင် ဖြစ် သည်” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၂၁ ထို အ ခါ တ ပည့် တော် တို့ သည် အား ရ ဝမ်း ‌မြောက် လျက် ကိုယ် တော် ကို လှေ ပေါ် သို့ ခေါ် ဖိတ် လက် ခံ ကြ ရာ လှေ သည် သူ တို့ သွား ရန် ရည် ရွယ် ထား သည့် အ ရပ် သို့ ချက် ချင်း ရောက် လေ ၏။

^၂၂ နောက် တစ် နေ့ ၌ ပင် လယ် တစ် ဖက် ကမ်း တွင် နေ ရစ် သော လူ ထု ပ ရိ သတ် သည် ထို အ ရပ် ၌ လှေ ငယ် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'တ ပည့် တော် တို့ စီး သွား သော လှေ ငယ်'။ တစ် စင်း မှ လွဲ ၍ အ ခြား လှေ မ ရှိ ခဲ့ ကြောင်း ကို လည်း ကောင်း၊ ထို လှေ ၌ ယေ ရှု သည် တ ပည့် တော် တို့ နှင့် အ တူ မ လိုက် မ ပါ ဘဲ တ ပည့် ‌တော် တို့ သာ ထွက် သွား ခဲ့ ကြောင်း ကို လည်း ကောင်း သ တိ ပြု မိ ကြ ၏။ ^၂၃ သို့ သော် တိ ဗေ ရိ မြို့ မှ အ ခြား လှေ ငယ် များ သည် သ ခင် ဘု ရား ကျေး ဇူး တော် ချီး မွမ်း ၍ လူ များ မုန့် ကို စား ခဲ့ ရာ အ ရပ် အ နီး သို့ ရောက် လာ ကြ သော အ ခါ၊ ^၂၄ လူ ထု ပ ရိ သတ် သည် ထို အ ရပ် ၌ ယေ ရှု မှ စ ၍ တ ပည့် တော် တို့ ပါ မ ရှိ ကြောင်း ကို သိ မြင် သ ဖြင့် ထို လှေ ငယ် များ ပေါ် တက် ပြီး လျှင် ယေ ရှု ကို ရှာ ရန် က ပေ ရ နောင် မြို့ သို့ သွား ကြ ၏။ ^၂၅ ပင် လယ် တစ် ဖက် ကမ်း တွင် ကိုယ် တော် ကို တွေ့ ကြ သော အ ခါ သူ တို့ က “ရဗ္ဗိ ဂျူး လူ မျိုး တို့ က မိ မိ တို့ ဆ ရာ များ ကို လေး စား ခေါ် ဆို သည့် ဂုဏ် ပုဒ်။ ၊ ဤ အ ရပ် သို့ မည် သည့် အ ချိန် က ကြွ ရောက် တော် မူ သ နည်း” ဟု မေး လျှောက် ကြ ၏။

^၂၆ ယေ ရှု က လည်း “သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ သင် တို့ ငါ့ ကို ရှာ ကြ သည် မှာ နိ မိတ် လက္ခ ဏာ များ ကို မြင် ရ သော ကြောင့် မ ဟုတ်။ မုန့် ကို စား ၍ ဝ သော ကြောင့် သာ ဖြစ် ၏။ ^၂၇ ပျက် စီး တတ် သော အ စား အ စာ အ တွက် မ ဟုတ် ဘဲ လူ့ သား သည် သင် တို့ ကို ပေး မည့် ထာ ဝ ရ အ သက် တိုင် အောင် တည် မြဲ သော အ စား အ စာ အ တွက် လုပ် ဆောင် ကြ လော့။ အ ကြောင်း မူ ကား ခ မည်း တော် ဘု ရား သည် ထို လူ့ သား ကို တံ ဆိပ် ခတ် နှိပ် တော် မူ ၏” ဟု ပြန် ၍ မိန့် တော် မူ ၏။

^၂၈ သူ တို့ က လည်း “ဘု ရား သ ခင် ၏ အ မှု တော် ကို ဆောင် ရွက် ရန် အ ကျွန်ုပ် တို့ သည် မည် သည့် အ ရာ ကို ပြု ရ ပါ မည် နည်း” ဟု မေး လျှောက် ကြ ၏။ ^၂၉ ယေ ရှု က “ဘု ရား သ ခင် ၏ အ မှု တော် မှာ ဘု ရား သ ခင် စေ လွှတ် တော် မူ သော သူ ကို ယုံ ကြည် ခြင်း ပင် ဖြစ် ၏” ဟု ပြန် ၍ မိန့် တော် မူ ၏။ ^၃၀ သူ တို့ က လည်း “သို့ ဖြစ် လျှင် အ ကျွန်ုပ် တို့ မြင် ၍ ကိုယ် တော် ကို ယုံ ကြည် နိုင် ရန် မည် သို့ သော နိ မိတ် လက္ခ ဏာ ကို ကိုယ် တော် ပြု တော် မူ မည် နည်း။ မည် သည့် အ မှု ကို ဆောင် ရွက် ပေး တော် မူ မည် နည်း။ ^၃၁ ကျမ်း စာ ၍ ‘ကောင်း ကင် မှ မုန့် ကို သူ တို့ စား ရန် ပေး တော် မူ ၏’ ဟူ ၍ ရေး ထား သည့် အ တိုင်း အ ကျွန်ုပ် တို့ ၏ ဘိုး ဘေး များ သည် တော ကန္တာ ရ တွင် မန္န ကို စား ရ ကြ သည်” ဟု လျှောက် ကြ ၏။

^၃၂ ယေ ရှု က လည်း “သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ ကောင်း ကင် မှ မုန့် ကို သင် တို့ အား ပေး ခဲ့ သူ မှာ မော ရှေ မ ဟုတ်။ ငါ့ ခ မည်း တော် က သာ ကောင်း ကင် မှ စစ် မှန် သော မုန့် ကို သင် တို့ အား ပေး တော် မူ ၏။ ^၃၃ အ ကြောင်း မူ ကား ဘု ရား သ ခင် ၏ မုန့် သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် ၍ လော ကီ သား တို့ အား အ သက် ကို ပေး သော သူ ဖြစ် ၏” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၃၄ ထို အ ခါ သူ တို့ က “သ ခင် ဘု ရား၊ ထို မုန့် ကို အ ကျွန်ုပ် တို့ အား အ စဉ် ပေး တော် မူ ပါ” ဟု လျှောက် ကြ ၏။ ^၃၅ ယေ ရှု က လည်း “ငါ သည် အ သက် မုန့် ဖြစ် ၏။ ငါ့ ထံ သို့ လာ သော သူ သည် မည် သည့် အ ခါ မျှ ဆာ လောင် မည် မ ဟုတ်။ ငါ့ ကိုယုံ ကြည် သော သူ သည် လည်း မည် သည့် အ ခါ မျှ ရေ ငတ် တော့ မည် မ ဟုတ်။ ^၃၆ သို့ ရာ တွင် သင် တို့ သည် ငါ့ ကို မြင် လျက် ပင် မ ယုံ ကြည် ကြ ဟု ငါ ဆို ခဲ့ ပြီ။

^၃၇ ငါ့ အား ခ မည်း တော် ပေး တော် မူ သော သူ မှန် သ မှ သည် ငါ့ ထံ သို့ လာ မည်။ ငါ့ ထံ သို့ လာ သော သူ ကို လည်း ငါ သည် မည် သည့် အ ခါ မျှ နှင် ထုတ် မည် မ ဟုတ်။ ^၃၈ အ ကြောင်း မူ ကား ငါ သည် မိ မိ အ လို ကို ဆောင် ရွက် ရန် မ ဟုတ် ဘဲ ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ သော အ ရှင် ၏ အ လို တော် ကို ‌ဆောင် ရွက် ရန် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် ၏။ ^၃၉ ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ သော အ ရှင် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ခ မည်း တော်'။ ၏ အ လို တော် ကား ငါ့ ထံ ကိုယ် တော် ပေး အပ် တော် မူ သ မျှ သော သူ တို့ တွင် တစ် စုံ တစ် ဦး ကို မျှ ငါ မ ဆုံး ရှုံး ဘဲ နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ထို သူ တို့ ကို ထ မြောက် စေ ရန် ဖြစ် ၏။ ^၄၀ အ မှန် စင် စစ် ငါ့ ခ မည်း တော် ၏ အ လို တော် မှာ သား တော် ကို မြင် ၍ ယုံ ကြည် ‌သော သူ တိုင်း ထာ ဝ ရ အ သက် ကို ရ ရှိ ရန် ဖြစ် ၏။ ငါ သည် လည်း နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ထို သူ တို့ ကို ထ မြောက် စေ မည်” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။

^၄၁ ယေ ရှု က “ငါ သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သော မုန့် ဖြစ် ၏” ဟု မိန့် တော် မူ သော ကြောင့် ဂျူး လူ မျိုး တို့ က၊ ^၄၂ “ဤ သူ သည် ယော သပ် ၏ သား ယေ ရှု ဖြစ် သည် မ ဟုတ် လော။ သူ ၏ မိ ခင် နှင့် ဖ ခင် ကို လည်း ငါ တို့ သိ ကြ သည် မ ဟုတ် လော။ ယ ခု သူ သည် အ ဘယ် ကြောင့် ‘ငါ သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် ၏’ ဟု ဆို ရ သ နည်း” ဟူ ၍ ကိုယ် တော် အ ကြောင်း ကို မ ကျေ မ နပ် ပြော ဆို ကြ ၏။

^၄၃ ယေ ရှု က လည်း “အ ချင်း ချင်း ကြား တွင် မ ကျေ မ နပ် ပြော ဆို မ နေ ကြ နှင့်။ ^၄၄ ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ သော ခ မည်း တော် ဆွဲ ငင် တော် မ မူ လျှင် မည် သူ မျှ ငါ့ ထံ သို့ မ လာ နိုင်။ ငါ့ ထံ သို့ လာ သော သူ ကို နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ငါ သည် ထ မြောက် စေ မည်။ ^၄၅ ပ ရော ဖက် ကျမ်း များ တွင် ‘ထို သူ အ ပေါင်း တို့ သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ သွန် သင် တော် မူ ခြင်း ကို ခံ ရ သော သူ များ ဖြစ် ကြ လိမ့် မည်’ ဟေ ရှာ ၅၄:၁၃။ ဟု ရေး ထား သည် ဖြစ် ၍ ခ မည်း တော် ထံ ၌ ကြား နာ ပြီး နည်း ခံ သော သူ တိုင်း သည် ငါ့ ထံ သို့ လာ ကြ ၏။ ^၄၆ ထို သို့ ဆို သော် တစ် စုံ တစ် ယောက် က ခ မည်း တော် ကို မြင် ခဲ့ ပြီ ဟု မ ဆို လို။ ဘု ရား သ ခင် ထံ မှ ကြွ လာ သော သူ တစ် ဦး တည်း သာ လျှင် ခ မည်း တော် ကို မြင် ခဲ့ ၏။

^၄၇ သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ ယုံ ကြည် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ငါ့ ကို ယုံ ကြည်'။ သော သူ သည် ထာ ဝ ရ အ သက် ကို ရ ရှိ ၏။ ^၄၈ ငါ သည် အ သက် မုန့် ဖြစ် ၏။ ^၄၉ သင် တို့ ၏ ဘိုး ဘေး များ သည် တော ကန္တာ ရ ၌ မန္န ကို စား ခဲ့ ပြီး သေ ဆုံး သွား ကြ၏။ ^၅၀ ဤ မုန့် ကား စား သုံး သော သူ သည် သေ ခြင်း နှင့် ကင်း လွတ် မည့် အ ကြောင်း ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သော မုန့် ဖြစ် ၏။ ^၅၁ ငါ သည် ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သည့် အ သက် ရှင် သော မုန့် ဖြစ် ၏။ မည် သူ မ ဆို ဤ မုန့် ကို စား လျှင် ကာ လ အ စဉ် အ ဆက် အ သက် ရှင် မည်။ လော ကီ သား တို့ ၏ အ သက် အ တွက် ငါ ပေး မည့် မုန့် ကား ငါ ၏ အ သား အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ငါ စွန့် သော ငါ ၏ အ သား'။ ပေ တည်း” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၅၂ ထို အ ခါ ဂျူး လူ မျိုး တို့ က “ဤ သူ သည် သူ့ အ သား ကို ငါ တို့ စား ရန် မည် သို့ ပေး နိုင် မည် နည်း” ဟု အ ချင်း ချင်း ငြင်း ခုံ ပြော ဆို ကြ ၏။

^၅၃ ယေ ရှု က လည်း “သင် တို့ အား ငါ အ မှန် အ ကန် ဆို မည်။ လူ့ သား ၏ အ သား ကို မ စား၊ သူ ၏ သွေး ကို မ သောက် လျှင် သင် တို့ ၌ အ သက် မ ရှိ။ ^၅၄ ငါ ၏ အ သား ကို စား ၍ ငါ ၏ သွေး ကို သောက် သော သူ သည် ထာ ဝ ရ အ သက် ကို ရ ရှိ ၏။ ငါ သည် ထို သူ ကို နောက် ဆုံး သော နေ့ ၌ ထ မြောက် စေ မည်။ ^၅၅ အ ကြောင်း မူ ကား ငါ ၏ အ သား သည် စစ် မှန် သော စား စ ရာ ဖြစ် ပြီး ငါ ၏ သွေး သည် စစ် မှန် သော သောက် စ ရာ ဖြစ် ၏။ ^၅၆ ငါ ၏ အ သား ကို စား ၍ ငါ ၏ သွေး ကို သောက် သော သူ သည် ငါ ၌ တည် ၏။ ငါ သည် လည်း ထို သူ ၌ တည် ၏။ ^၅၇ အ သက် ရှင် တော် မူ သော ခ မည်း တော် သည် ငါ့ ကို စေ လွှတ် တော် မူ ၍ ငါ သည် ခ မည်း တော် အား ဖြင့် အ သက် ရှင် သ ကဲ့ သို့ ငါ့ ကို စား သော သူ သည် လည်း ငါ့ အား ဖြင့် အ သက် ရှင် မည်။ ^၅၈ ဤ မုန့် ကား ကောင်း ကင် မှ ဆင်း သက် သော မုန့် ဖြစ် ၏။ သင် တို့ ဘိုး ဘေး များ စား ပြီး သေ ဆုံး သွား ရ သည့် မုန့် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'မန္န'။ မျိုး မ ဟုတ်။ ဤ မုန့် ကို စား သော သူ သည် ကာ လ အ စဉ် အ ဆက် အ သက် ရှင် မည်” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၅၉ ကိုယ် တော် သည် က ပေ ရ နောင် မြို့ ၌ သွန် သင် တော် မူ စဉ် ဤ အ ကြောင်း အ ရာ များ ကို ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ တွင် မိန့် တော် မူ ၏။

^၆၀ တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ အ များ စု သည် ကြား လျှင် “ဤ စ ကား သည် ပြင်း ထန် လှ ၏။ မည် သူ နား ထောင် နိုင် မည် နည်း” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၆၁ ဤ အ ကြောင်း အ ရာ နှင့် ပတ် သက် ၍ တ ပည့် တော် တို့ မ ကျေ မ နပ် ပြော ဆို နေ ကြ သည် ကို ယေ ရှု သည် အ လို အ လျောက် သိ တော် မူ သ ဖြင့် “ဤ စ ကား ကြောင့် သင် တို့ စိတ် ပျက် ကြ သ လော။ ^၆၂ သို့ ဖြစ် လျှင် လူ့ သား သည် ယ ခင် နေ ခဲ့ ရာ အ ရပ် သို့ တက် သွားသည် ကို သင် တို့ မြင် ရ ပါ မူ မည် သို့ ဖြစ် မည် နည်း။ ^၆၃ ဝိ ညာဉ် တော် သို့ မ ဟုတ် 'ဝိ ညာဉ်'။ က သာ အ သက် ရှင် စေ ၏။ ကိုယ် ကာ ယ သည် မည် သည့် အ ကျိုး ကို မျှ မ ပေး။ ငါ ဟော ပြော သော စ ကား တို့ သည် ဝိ ညာဉ် ဖြစ် ပြီး အ သက် လည်း ဖြစ် ၏။

^၆၄ သို့ သော် သင် တို့ တွင် မ ယုံ ကြည် သော သူ အ ချို့ ရှိ ၏” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ထို သို့ မိန့် တော် မူ သည့် အ ကြောင်း ကား မ ယုံ ကြည် သော သူ တို့ သည် မည် သူ တို့ ဖြစ် ကြ သည် ကို လည်း ကောင်း၊ မိ မိ ကို အပ် နှံ မည့် သူ သည် မည် သူ ဖြစ် သည် ကို လည်း ကောင်း ယေ ရှု သည် အ စ အ ဦး က ပင် သိ ထား တော် မူ သော ကြောင့် ဖြစ် ၏။ ^၆၅ ထို့ နောက် ကိုယ် တော် က “ဤ အ ကြောင်း ကြောင့် ခ မည်း တော် သည် အ ခွင့် ပေး တော် မ မူ လျှင် မည် သူ မျှ ငါ့ ထံ သို့ မ လာ နိုင် ဟု သင် တို့ အား ငါ ပြော ခဲ့ ပြီ” ဟူ ၍ မိန့် တော် မူ ၏။ ^၆၆ ထို အ ချိန် မှ စ ၍ တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ အ များ စု သည် ဆုတ် ခွာ သွား ပြီး ကိုယ် တော် နှင့် အ တူ မ လိုက် မ ပါ တော့ ဘဲ နေ ကြ ၏။

^၆၇ ထို အ ခါ ယေ ရှု သည် တစ် ဆယ့် နှစ် ပါး သော တ ပည့် တော် တို့ အား “သင် တို့ လည်း ထွက် ခွာ သွား လို ကြ သ လော” ဟု မေး တော် မူ လျှင်၊ ^၆၈ ရှိ မုန် ပေ တ ရု က “သ ခင် ဘု ရား၊ အ ကျွန်ုပ် တို့ သည် မည် သူ့ ထံ သို့ သွား ရ မည် နည်း။ ထာ ဝ ရ အ သက် နှင့် ဆိုင် သော စ ကား တို့ သည် ကိုယ် တော် ၌ သာ ရှိ ပါ ၏။ ^၆၉ ကိုယ် တော် သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ သန့် ရှင်း သူ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ခ ရစ် တော် တည်း ဟူ သော အ သက် ရှင် တော် မူ သော ဘု ရား သ ခင် ၏ သား တော် ဖြစ် ကြောင်း'။ ဖြစ် ကြောင်း ကို လည်း အ ကျွန်ုပ် တို့ ယုံ ကြည် သိ ရှိ ကြ ပါ ၏” ဟု လျှောက် လေ ၏။ ^၇၀ ယေ ရှု က လည်း “တစ် ဆယ့် နှစ် ပါး သော သင် တို့ ကို ငါ ရွေး ကောက် သည် မ ဟုတ် ‌လော။ သို့ ဖြစ် ပါ လျက် နှင့် သင် တို့ ထဲ မှ တစ် ဦး သည် မာရ် နတ် ဖြစ် ၏” ဟု မိန့် တော် မူ ၏။ ^၇၁ ဤ သည် ကား ရှိ မုန် ၏ သား ယု ဒ ဣ ရှ ကာ ရုတ် ကို ရည် ညွှန်း ၍ မိန့် တော် မူ ခြင်း ဖြစ် ၏။ သူ သည် တစ် ဆယ့် နှစ် ပါး သော တ ပည့် တော် တို့ ထဲ မှ တစ် ပါး ဖြစ် လျက် ကိုယ် တော် ကို အပ် နှံ ရန် ကြံ ရွယ် နေ ၏။

6

¹ After these things, Jesus went away to the other side of the sea of Galilee, which is also called the Sea of Tiberias. ² A great multitude followed him, because they saw his signs which he did on those who were sick. ³ Jesus went up into the mountain, and he sat there with his disciples. ⁴ Now the Passover, the feast of the Jews, was at hand.

⁵ Jesus therefore, lifting up his eyes and seeing that a great multitude was coming to him, said to Philip, “Where are we to buy bread, that these may eat?” ⁶ He said this to test him, for he himself knew what he would do. ⁷ Philip answered him, “Two hundred denarii A denarius was a silver coin worth about a day’s wages for an agricultural laborer, so 200 denarii would be between 6 and 7 month’s pay. worth of bread is not sufficient for them, that every one of them may receive a little.” ⁸ One of his disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, said to him, ⁹ “There is a boy here who has five barley loaves and two fish, but what are these among so many?”

¹⁰ Jesus said, “Have the people sit down.” Now there was much grass in that place. So the men sat down, in number about five thousand. ¹¹ Jesus took the loaves, and having given thanks, he distributed to the disciples, and the disciples to those who were sitting down, likewise also of the fish as much as they desired. ¹² When they were filled, he said to his disciples, “Gather up the broken pieces which are left over, that nothing be lost.” ¹³ So they gathered them up, and filled twelve baskets with broken pieces from the five barley loaves, which were left over by those who had eaten.

¹⁴ When therefore the people saw the sign which Jesus did, they said, “This is truly the prophet who comes into the world.” ¹⁵ Jesus therefore, perceiving that they were about to come and take him by force to make him king, withdrew again to the mountain by himself.

¹⁶ When evening came, his disciples went down to the sea. ¹⁷ They entered into the boat, and were going over the sea to Capernaum. It was now dark, and Jesus had not come to them. ¹⁸ The sea was tossed by a great wind blowing. ¹⁹ When therefore they had rowed about twenty-five or thirty stadia, 25 to 30 stadia is about 5 to 6 kilometers or about 3 to 4 miles they saw Jesus walking on the sea See Job 9:8 and drawing near to the boat; and they were afraid. ²⁰ But he said to them, “It is I. or, I AM Don’t be afraid.” ²¹ They were willing therefore to receive him into the boat. Immediately the boat was at the land where they were going.

²² On the next day, the multitude that stood on the other side of the sea saw that there was no other boat there, except the one in which his disciples had embarked, and that Jesus hadn’t entered with his disciples into the boat, but his disciples had gone away alone. ²³ However, boats from Tiberias came near to the place where they ate the bread after the Lord had given thanks. ²⁴ When the multitude therefore saw that Jesus wasn’t there, nor his disciples, they themselves got into the boats and came to Capernaum, seeking Jesus. ²⁵ When they found him on the other side of the sea, they asked him, “Rabbi, when did you come here?”

²⁶ Jesus answered them, “Most certainly I tell you, you seek me, not because you saw signs, but because you ate of the loaves and were filled. ²⁷ Don’t work for the food which perishes, but for the food which remains to eternal life, which the Son of Man will give to you. For God the Father has sealed him.”

²⁸ They said therefore to him, “What must we do, that we may work the works of God?” ²⁹ Jesus answered them, “This is the work of God, that you believe in him whom he has sent.” ³⁰ They said therefore to him, “What then do you do for a sign, that we may see and believe you? What work do you do? ³¹ Our fathers ate the manna in the wilderness. As it is written, ‘He gave them bread out of heaven Greek and Hebrew use the same word for 'heaven', 'the heavens', 'the sky', and 'the air'. to eat.’ ” Exodus 16:4; Nehemiah 9:15; Psalm 78:24-25

³² Jesus therefore said to them, “Most certainly, I tell you, it wasn’t Moses who gave you the bread out of heaven, but my Father gives you the true bread out of heaven. ³³ For the bread of God is that which comes down out of heaven and gives life to the world.” ³⁴ They said therefore to him, “Lord, always give us this bread.” ³⁵ Jesus said to them, “I am the bread of life. Whoever comes to me will not be hungry, and whoever believes in me will never be thirsty. ³⁶ But I told you that you have seen me, and yet you don’t believe.

³⁷ All those whom the Father gives me will come to me. He who comes to me I will in no way throw out. ³⁸ For I have come down from heaven, not to do my own will, but the will of him who sent me. ³⁹ This is the will of my Father who sent me, that of all he has given to me I should lose nothing, but should raise him up at the last day. ⁴⁰ This is the will of the one who sent me, that everyone who sees the Son and believes in him should have eternal life; and I will raise him up at the last day.”

⁴¹ The Jews therefore murmured concerning him, because he said, “I am the bread which came down out of heaven.” ⁴² They said, “Isn’t this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How then does he say, ‘I have come down out of heaven?’ ”

⁴³ Therefore Jesus answered them, “Don’t murmur among yourselves. ⁴⁴ No one can come to me unless the Father who sent me draws him; and I will raise him up in the last day. ⁴⁵ It is written in the prophets, ‘They will all be taught by God.’ Isaiah 54:13 Therefore everyone who hears from the Father and has learned, comes to me. ⁴⁶ Not that anyone has seen the Father, except he who is from God. He has seen the Father.

⁴⁷ Most certainly, I tell you, he who believes in me has eternal life. ⁴⁸ I am the bread of life. ⁴⁹ Your fathers ate the manna in the wilderness and they died. ⁵⁰ This is the bread which comes down out of heaven, that anyone may eat of it and not die. ⁵¹ I am the living bread which came down out of heaven. If anyone eats of this bread, he will live forever. Yes, the bread which I will give for the life of the world is my flesh.” ⁵² The Jews therefore contended with one another, saying, “How can this man give us his flesh to eat?”

⁵³ Jesus therefore said to them, “Most certainly I tell you, unless you eat the flesh of the Son of Man and drink his blood, you don’t have life in yourselves. ⁵⁴ He who eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up at the last day. ⁵⁵ For my flesh is food indeed, and my blood is drink indeed. ⁵⁶ He who eats my flesh and drinks my blood lives in me, and I in him. ⁵⁷ As the living Father sent me, and I live because of the Father, so he who feeds on me will also live because of me. ⁵⁸ This is the bread which came down out of heaven—not as our fathers ate the manna and died. He who eats this bread will live forever.” ⁵⁹ He said these things in the synagogue, as he taught in Capernaum.

⁶⁰ Therefore many of his disciples, when they heard this, said, “This is a hard saying! Who can listen to it?” ⁶¹ But Jesus knowing in himself that his disciples murmured at this, said to them, “Does this cause you to stumble? ⁶² Then what if you would see the Son of Man ascending to where he was before? ⁶³ It is the spirit who gives life. The flesh profits nothing. The words that I speak to you are spirit, and are life.

⁶⁴ But there are some of you who don’t believe.” For Jesus knew from the beginning who they were who didn’t believe, and who it was who would betray him. ⁶⁵ He said, “For this cause I have said to you that no one can come to me, unless it is given to him by my Father.” ⁶⁶ At this, many of his disciples went back and walked no more with him.

⁶⁷ Jesus said therefore to the twelve, “You don’t also want to go away, do you?” ⁶⁸ Simon Peter answered him, “Lord, to whom would we go? You have the words of eternal life. ⁶⁹ We have come to believe and know that you are the Christ, the Son of the living God.” ⁷⁰ Jesus answered them, “Didn’t I choose you, the twelve, and one of you is a devil?” ⁷¹ Now he spoke of Judas, the son of Simon Iscariot, for it was he who would betray him, being one of the twelve.