၁၇

^၁ ထို့ နောက် ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ သည် အံ ဖိ ပေါ လိ မြို့ နှင့် အာ ပေါ လော နိ မြို့ တို့ ကို ဖြတ် ၍ သက် သာ လော နိတ် မြို့ သို့ ရောက် ကြ ၏။ ထို မြို့ တွင် ဂျူး လူ မျိုး တို့ ၏ ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ ရှိ ၏။ ^၂ ပေါ လု သည် မိ မိ ပြု လေ့ ရှိ သည့် အ တိုင်း သူ တို့ ထံ သို့ ဝင် ၍ ဥ ပုသ် နေ့ သုံး ကြိမ် တိုင် တိုင် ကျမ်း စာ ကို အ မှီ ပြု လျက် သူ တို့ နှင့် ဆွေး နွေး ပြော ဆို ကာ၊ ^၃ ခ ရစ် တော် သည် ဒုက္ခ ဝေ ဒ နာ ခံ စား ရ ၍ သေ သော သူ တို့ ထဲ မှ ထ ‌မြောက် ရ မည် ဖြစ် ကြောင်း ရှင်း လင်း ဖော် ပြ ပြီး “သင် တို့ အား ငါ ဟော ပြော သော ဤ ယေ ရှု ပင် ခ ရစ် တော် ဖြစ် သည်” ဟု ဆို လေ ၏။ ^၄ သူ တို့ ထဲ မှ အ ချို့ တို့ သည် ယုံ ကြည် ၍ ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ နောက် သို့ လိုက် ကြ ၏။ ထို သူ တို့ တွင် ဘု ရား သ ခင် ကို ကိုး ကွယ် သော ဂ ရိ အ မျိုး သား အ မြောက် အ မြား ပါ ၍ ထင် ပေါ် ကျော် ကြား သော အ မျိုး သ မီး တို့ သည် လည်း မ နည်း လှ ပေ။

^၅ သို့ ရာ တွင် ဂျူး လူ မျိုး အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'မ ယုံ ကြည် သော ဂျူး လူ မျိုး'။ တို့ သည် မ နာ လို ကြ သော ကြောင့် လူ ဆိုး အ ချို့ ကို ဈေး အ ရပ် မှ ခေါ် ယူ စု ဝေး စေ ပြီး လျှင် မြို့ ကို ရုတ် ရုတ် သဲ သဲ ဖြစ် စေ ကာ ယာ သုန် ၏ အိမ် ကို ဝိုင်း ၍ ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ ကို လူ စု လူ ဝေး ရှေ့ သို့ ထုတ် ဆောင် ရန် ရှာ ဖွေ ကြ ၏။ ^၆ သို့ သော် သူ တို့ ကို မ တွေ့ ကြ သ ဖြင့် ယာ သုန် နှင့် ညီ အစ် ကို အ ချို့ တို့ ကို အာ ဏာ ပိုင် များ ထံ သို့ ဆွဲ ခေါ် သွား ကာ “ကမ္ဘာ လော က ကို မွှေ နှောက် ရှုပ် ထွေး စေ သော သူ တို့ သည် ဤ အ ရပ် သို့ လည်း ရောက် လာ ကြ ၍၊ ^၇ ယာ သုန် သည် သူ တို့ ကို လက် ခံ ထား ပါ သည်။ သူ တို့ အား လုံး သည် ယေ ရှု ဟူ သော အ ခြား ဘု ရင် တစ် ပါး ရှိ သည် ဟု ဆို လျက် ဆီ ဇာ ဧ က ရာဇ် ၏ အ မိန့် ကို ဆန့် ကျင် ဘက် ပြု ကြ ပါ သည်” ဟု အော် ဟစ် ပြော ဆို ကြ ၏။ ^၈ ထို အ ရာ များ ကို ကြား ရ သော လူ ထု ပ ရိ သတ် နှင့် အာ ဏာ ပိုင် တို့ သည် စိတ် ပူ ပန် လျက်၊ ^၉ ယာ သုန် နှင့် အ ခြား ညီ အစ် ကို တို့ ထံ မှ အာ မ ခံ ငွေ ကို ယူ ပြီး လျှင် သူ တို့ ကို ပြန် လွှတ် ကြ ၏။

^၁၀ ညီ အစ် ကို တို့ သည် ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ ကို ည တွင်း ချင်း ပင် ဗေ ရိ မြို့ သို့ စေ လွှတ် လိုက် ကြ ၏။ သူ တို့ သည် ထို မြို့ သို့ ‌ရောက် ကြ သော အ ခါ ဂျူး လူ မျိုး တို့ ၏ ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ သို့ သွား ကြ ၏။ ^၁၁ ဗေ ရိ မြို့ သား တို့ သည် သက် သာ လော နိတ် မြို့ ၌ ရှိ သော သူ တို့ ထက် စိတ် ထား မြင့် မြတ် ကြ ၏။ အ ကြောင်း မှာ သူ တို့ သည် နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို စေ တ နာ စိတ် အ ပြည့် အ ဝ ဖြင့် လက် ခံ ၍ ထို အ တိုင်း ဟုတ်၊ မ ဟုတ် ကျမ်း စာ ကို နေ့ စဉ် လေ့ လာ ကြ ၏။ ^၁၂ ထို့ ကြောင့် များ စွာ သော သူ တို့ သည် ယုံ ကြည် ကြ ၏။ ထို သူ တို့ တွင် ဂုဏ် သ ရေ ရှိ သော ဂ ရိ အ မျိုး သ မီး များ နှင့် အ မျိုး သား များ လည်း မ နည်း လှ ပေ။

^၁၃ သို့ သော် ပေါ လု သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို ဗေ ရိ မြို့ တွင် လည်း ဟော ပြော နေ ကြောင်း သက် သာ လော နိတ် မြို့ မှ ဂျူး လူ မျိုး တို့ ကြား သိ ကြ သော အ ခါ ထို အ ရပ် သို့ လိုက် လာ ၍ လူ ထု ပ ရိ သတ် များ ကို လှုံ့ ဆော် ကာ မ ငြိမ် မ သက် ဖြစ် စေ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'မ ငြိမ် မ သက် ဖြစ် စေ' မ ပါ။ ကြ ၏။ ^၁၄ ထို အ ခါ ညီ အစ် ကို တို့ သည် ပေါ လု ကို ချက် ချင်း ပို့ ဆောင် လျက် ပင် လယ် ကမ်း ခြေ အ ထိ သွား စေ ကြ ၏။ သိ လ နှင့် တိ မော သေ တို့ မူ ကား ထို မြို့ ၌ နေ ရစ် ကြ ၏။ ^၁၅ ပေါ လု ကို လိုက် ပို့ သော သူ တို့ သည် သူ့ ကို အေ သင် မြို့ တိုင် အောင် ပို့ ဆောင် ပြီး နောက် သိ လ နှင့် တိ မော သေ တို့ အား မိ မိ ထံ သို့ တတ် နိုင် သ မျှ အ မြန် ဆုံး လာ ကြ ပါ ဟူ သော ပေါ လု ၏ ညွှန် ကြား ချက် ကို ယူ ၍ ပြန် သွား ကြ ၏။

^၁၆ ပေါ လု သည် အေ သင် မြို့ ၌ သူ တို့ ကို စောင့် နေ စဉ် ထို မြို့ သည် ရုပ် တု များ နှင့် ပြည့် နေ သည် ကို မြင် ၍ မိ မိ စိတ် တွင် မ ခံ မ ရပ် နိုင် ဖြစ် ရ လေ ၏။ ^၁၇ ထို့ ကြောင့် သူ သည် ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ တွင် ဂျူး လူ မျိုး မှ စ ၍ ဘု ရား သ ခင် ကို ကိုး ကွယ် သော သူ တို့ နှင့် ဆွေး နွေး ပြော ဆို လျက် ဈေး အ ရပ် တွင် လည်း ထို အ ရပ် ၌ ရှိ သော သူ တို့ နှင့် နေ့ စဉ် နေ့ တိုင်း ဆွေး နွေး ပြော ဆို ၏။ ^၁၈ ဧ ပိ ကု ရု ၏ တ ပည့် များ နှင့် သ တော အိပ် အ တွေး အ ခေါ် ပ ညာ ရှင် အ ချို့ တို့ သည် လည်း ပေါ လု နှင့် ဆွေး နွေး ကြ ၏။ အ ချို့ က “ဤ စ ကား အိုး သည် မည် သည့် အ ရာ ကို ပြော ဆို လို သ နည်း” ဟု ဆို ကြ ၏။ အ ချို့ တို့ က မူ “သူ သည် တစ် ပြည် တစ် ရပ် ခြား ၏ နတ် ဘု ရား များ အ ကြောင်း ကို ဟော ပြော နေ ဟန် ရှိ သည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ဤ သို့ ဆို ခြင်း မှာ ပေါ လု သည် ယေ ရှု နှင့် ရှင် ပြန် ထ မြောက် ခြင်း အ ‌ကြောင်း တို့ ကို ဟော ပြော နေ သော ကြောင့် ဖြစ် ၏။

^၁၉ ထို အ ခါ သူ တို့ သည် ပေါ လု ကို အာ ရေ ပါ ဂု ရုံး တော် သို့ ခေါ် သွား ပြီး လျှင် “သင် ဟော ပြော နေ သော ဤ အ ယူ ဝါ ဒ အ သစ် သည် မည် သည့် အ ရာ ဖြစ် သည် ကို ငါ တို့ သိ ပါ ရ စေ။ ^၂၀ အ ကြောင်း မူ ကား သင် သည် ငါ တို့ အ တွက် အ သစ် အ ဆန်း ဖြစ် သော အ ရာ အ ချို့ တို့ ကို ယူ ဆောင် လာ သည် ဖြစ် ၍ ၎င်း တို့ သည် မည် သည့် အ ရာ ဖြစ် သည် ကို ငါ တို့ သိ လို ပါ သည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၂၁ အေ သင် မြို့ သား များ မှ စ ၍ အ လည် အ ပတ် ရောက် ရှိ လာ သော သူ စိမ်း ဧည့် သည် အ ပေါင်း တို့ သည် အ သစ် အ ဆန်း ဖြစ် သော အ ရာ တစ် စုံ တစ် ခု ကို ပြော ဆို ရန်၊ သို့ မ ဟုတ် ကြား နာ ရန် အ တွက် သာ အ ချိန် ကို အ သုံး ချ တတ် ကြ ၏။

^၂၂ ထို့ ကြောင့် ပေါ လု သည် အာ ရေ ပါ ဂု ရုံး တော် အ လယ် ၌ ရပ် လျက် “အေ သင် မြို့ သား တို့၊ သင် တို့ သည် အ ရာ ရာ ၌ ဘာ သာ တ ရား အ လွန် ကိုင်း ရှိုင်း သူ များ ဖြစ် ကြ သည် ကို ငါ မြင် ရ ၏။ ^၂၃ သင် တို့ ကိုး ကွယ် သော အ ရာ များ ကို လှည့် လည် ၍ ကြည့် ရှု စဉ် ‘မ သိ သော ဘု ရား အ တွက်’ ဟု ကမ္ပည်း ထိုး ထား သည့် ယဇ် ပလ္လင် တစ် ခု ကို ငါ တွေ့ ရ ၏။ ထို့ ကြောင့် သင် တို့ မ သိ ဘဲ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် နေ သော ထို ဘု ရား အ ကြောင်း ကို သင် တို့ အား ငါ ဟော ပြော ပါ မည်။ ^၂၄ ကမ္ဘာ လော က နှင့် ၎င်း ၌ ရှိ သော အ ရာ အား လုံး တို့ ကို ဖန် ဆင်း တော် မူ သော ဘု ရား သ ခင် သည် ကောင်း ကင် နှင့် မြေ ကြီး ၏ အ ရှင် သ ခင် ဖြစ် ၍ လူ့ လက် ဖြင့် တည် ဆောက် သော ဗိ မာန် များ တွင် ကိန်း ဝပ် တော် မူ သည် မ ဟုတ်။ ^၂၅ ကိုယ် တော် သည် အ သက် နှင့် တ ကွ ထွက် သက် ဝင် သက် နှင့် အ ရာ ခပ် သိမ်း တို့ ကို လူ အ ပေါင်း တို့ အား ပေး တော် မူ သည် ဖြစ် ၍ တစ် စုံ တစ် ခု ကို လို အပ် သည့် အ လား လူ့ လက် ဖြင့် ပြု စု ခြင်း ကို ခံ တော် မူ သည် မ ဟုတ်။

^၂၆ ကိုယ် တော် သည် လူ တစ် ဦး တည်း မှ လူ မျိုး အား လုံး ကို ဖန် ဆင်း ၍ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'လူ အား လုံး ကို တစ် သွေး တည်း နှင့် ဖန် ဆင်း ၍'။ ကမ္ဘာ မြေ ပြင် အ နှံ့ တွင် နေ ထိုင် စေ ကာ အ ချိန် ကာ လ များ နှင့် သူ တို့ နေ ထိုင် ရာ နယ် နိ မိတ် များ ကို ကြို တင် ချ မှတ် ပေး တော် မူ ၏။ ^၂၇ ဤ သို့ ပြု ခြင်း မှာ လူ တို့ သည် ဘု ရား သ ခင် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ထာ ဝ ရ ဘု ရား'။ ကို လိုက် စမ်း ၍ တွေ့ လို တွေ့ ငြား ရှာ ဖွေ ကြ စေ ရန် အ တွက် ဖြစ် ၏။ အ မှန် စင် စစ် ကိုယ် တော် သည် ငါ တို့ တစ် စုံ တစ် ဦး နှင့် မျှ ဝေး ကွာ တော် မူ သည် မ ဟုတ်။ ^၂၈ အ ကြောင်း မူ ကား သင် တို့ ထဲ မှ က ဗျာ ဆ ရာ အ ချို့ တို့ က ‘စင် စစ် ဆို သော် ငါ တို့ သည် ကား ကိုယ့် တော့် အ မျိုး အ နွယ် ဖြစ် ကြ ကုန် ၏’ ဟု စပ် ဆို ထား သည့် အ တိုင်း ငါ တို့ သည် ကိုယ် တော် ၌ အ သက် ရှင် လျက်၊ လှုပ် ရှား လျက်၊ ဖြစ် တည် လျက် ရှိ ကြ ၏။

^၂၉ ငါ တို့ သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ သား သ မီး များ ဖြစ် ကြ သော ကြောင့် ဘု ရား သ ခင် ကို လူ ၏ အ တတ် ပ ညာ နှင့် စဉ်း စား ဆင် ခြင် မှု တို့ ဖြင့် ရွှေ၊ ငွေ၊ ကျောက် တုံး တို့ ကို ထွင်း ထု ပြု လုပ် ထား သည့် ရုပ် တု နှင့် တူ သည် ဟု မ ထင် မှတ် သင့် ပေ။ ^၃၀ ဘု ရား သ ခင် သည် လူ တို့ မ သိ နား မ လည် သည့် အ ချိန် ကာ လ ကို အ မှု မ ထား ခဲ့ သော် လည်း ယ ခု အ ခါ နေ ရာ တိုင်း ရှိ လူ အ ပေါင်း တို့ အား နောင် တ ရ ကြ ရန် အ မိန့် ပေး တော် မူ ၏။ ^၃၁ အ ကြောင်း မူ ကား ဘု ရား သ ခင် သည် မိ မိ ခန့် အပ် ထား သော အ ရှင် အား ဖြင့် ကမ္ဘာ လော က အား ဖြောင့် မတ် စွာ တ ရား စီ ရင် မည့် နေ့ ရက် ကို သတ် မှတ် ထား တော် မူ ပြီး ထို အ ရှင် ကို သေ သော သူ တို့ ထဲ မှ ထ မြောက် စေ တော် မူ ခြင်း အား ဖြင့် လူ အ ပေါင်း တို့ အား ခိုင် လုံ သော အ ထောက် အ ထား ကို ပေး တော် မူ ၏” ဟု ဆို လေ ၏။

^၃၂ သေ လွန် သော သူ တို့ ၏ ရှင် ပြန် ထ မြောက် ခြင်း အ ကြောင်း ကို ကြား ကြ သော အ ခါ အ ချို့ သော သူ တို့ သည် ကဲ့ ရဲ့ ကြ ၏။ အ ချို့ သော သူ တို့ က မူ “ဤ အ ကြောင်း နှင့် ပတ် သက် ၍ သင့် ထံ မှ နောက် တစ် ဖန် နား ထောင် ဦး မည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၃၃ ထို အ ခါ ပေါ လု သည် သူ တို့ ထံ မှ ထွက် သွား လေ ၏။ ^၃၄ သို့ သော် လူ အ ချို့ တို့ သည် ပေါ လု နှင့် ပေါင်း ဖော် ၍ ယုံ ကြည် ကြ ၏။ သူ တို့ ထဲ တွင် အာ ရေ ပါ ဂု ရုံး တော် အ ဖွဲ့ ဝင် တစ် ဦး ဖြစ် သော ဒ ယော နု သိ နှင့် ဒ မာ ရိ အ မည် ရှိ အ မျိုး သ မီး တို့ အ ပြင် သူ တို့ နှင့် အ တူ ရှိ သော အ ခြား သူ များ ပါ ကြ ၏။

17

¹ Now when they had passed through Amphipolis and Apollonia, they came to Thessalonica, where there was a Jewish synagogue. ² Paul, as was his custom, went in to them; and for three Sabbath days reasoned with them from the Scriptures, ³ explaining and demonstrating that the Christ had to suffer and rise again from the dead, and saying, “This Jesus, whom I proclaim to you, is the Christ.” ⁴ Some of them were persuaded and joined Paul and Silas: of the devout Greeks a great multitude, and not a few of the chief women.

⁵ But the unpersuaded Jews took along TR reads 'And the Jews who were unpersuaded, becoming envious and taking along' instead of 'But the unpersuaded Jews took along' some wicked men from the marketplace and gathering a crowd, set the city in an uproar. Assaulting the house of Jason, they sought to bring them out to the people. ⁶ When they didn’t find them, they dragged Jason and certain brothers The word for 'brothers' here and where context allows may also be correctly translated 'brothers and sisters' or 'siblings'. before the rulers of the city, crying, “These who have turned the world upside down have come here also, ⁷ whom Jason has received. These all act contrary to the decrees of Caesar, saying that there is another king, Jesus!” ⁸ The multitude and the rulers of the city were troubled when they heard these things. ⁹ When they had taken security from Jason and the rest, they let them go.

¹⁰ The brothers immediately sent Paul and Silas away by night to Beroea. When they arrived, they went into the Jewish synagogue. ¹¹ Now these were more noble than those in Thessalonica, in that they received the word with all readiness of mind, examining the Scriptures daily to see whether these things were so. ¹² Many of them therefore believed; also of the prominent Greek women, and not a few men.

¹³ But when the Jews of Thessalonica had knowledge that the word of God was proclaimed by Paul at Beroea also, they came there likewise, agitating the multitudes. ¹⁴ Then the brothers immediately sent out Paul to go as far as to the sea, and Silas and Timothy still stayed there. ¹⁵ But those who escorted Paul brought him as far as Athens. Receiving a commandment to Silas and Timothy that they should come to him very quickly, they departed.

¹⁶ Now while Paul waited for them at Athens, his spirit was provoked within him as he saw the city full of idols. ¹⁷ So he reasoned in the synagogue with the Jews and the devout persons, and in the marketplace every day with those who met him. ¹⁸ Some of the Epicurean and Stoic philosophers also TR omits 'also' were conversing with him. Some said, “What does this babbler want to say?” Others said, “He seems to be advocating foreign deities,” because he preached Jesus and the resurrection.

¹⁹ They took hold of him and brought him to the Areopagus, saying, “May we know what this new teaching is, which you are speaking about? ²⁰ For you bring certain strange things to our ears. We want to know therefore what these things mean.” ²¹ Now all the Athenians and the strangers living there spent their time in nothing else, but either to tell or to hear some new thing.

²² Paul stood in the middle of the Areopagus and said, “You men of Athens, I perceive that you are very religious in all things. ²³ For as I passed along and observed the objects of your worship, I also found an altar with this inscription: ‘TO AN UNKNOWN GOD.’ What therefore you worship in ignorance, I announce to you. ²⁴ The God who made the world and all things in it, he, being Lord of heaven and earth, doesn’t dwell in temples made with hands. ²⁵ He isn’t served by men’s hands, as though he needed anything, seeing he himself gives to all life and breath and all things.

²⁶ He made from one blood every nation of men to dwell on all the surface of the earth, having determined appointed seasons and the boundaries of their dwellings, ²⁷ that they should seek the Lord, if perhaps they might reach out for him and find him, though he is not far from each one of us. ²⁸ ‘For in him we live, move, and have our being.’ As some of your own poets have said, ‘For we are also his offspring.’

²⁹ Being then the offspring of God, we ought not to think that the Divine Nature is like gold, or silver, or stone, engraved by art and design of man. ³⁰ The times of ignorance therefore God overlooked. But now he commands that all people everywhere should repent, ³¹ because he has appointed a day in which he will judge the world in righteousness by the man whom he has ordained; of which he has given assurance to all men, in that he has raised him from the dead.”

³² Now when they heard of the resurrection of the dead, some mocked; but others said, “We want to hear you again concerning this.” ³³ Thus Paul went out from among them. ³⁴ But certain men joined with him and believed, including Dionysius the Areopagite, and a woman named Damaris, and others with them.

၁၇

^၁ ထို့ နောက် ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ သည် အံ ဖိ ပေါ လိ မြို့ နှင့် အာ ပေါ လော နိ မြို့ တို့ ကို ဖြတ် ၍ သက် သာ လော နိတ် မြို့ သို့ ရောက် ကြ ၏။ ထို မြို့ တွင် ဂျူး လူ မျိုး တို့ ၏ ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ ရှိ ၏။ ^၂ ပေါ လု သည် မိ မိ ပြု လေ့ ရှိ သည့် အ တိုင်း သူ တို့ ထံ သို့ ဝင် ၍ ဥ ပုသ် နေ့ သုံး ကြိမ် တိုင် တိုင် ကျမ်း စာ ကို အ မှီ ပြု လျက် သူ တို့ နှင့် ဆွေး နွေး ပြော ဆို ကာ၊ ^၃ ခ ရစ် တော် သည် ဒုက္ခ ဝေ ဒ နာ ခံ စား ရ ၍ သေ သော သူ တို့ ထဲ မှ ထ ‌မြောက် ရ မည် ဖြစ် ကြောင်း ရှင်း လင်း ဖော် ပြ ပြီး “သင် တို့ အား ငါ ဟော ပြော သော ဤ ယေ ရှု ပင် ခ ရစ် တော် ဖြစ် သည်” ဟု ဆို လေ ၏။ ^၄ သူ တို့ ထဲ မှ အ ချို့ တို့ သည် ယုံ ကြည် ၍ ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ နောက် သို့ လိုက် ကြ ၏။ ထို သူ တို့ တွင် ဘု ရား သ ခင် ကို ကိုး ကွယ် သော ဂ ရိ အ မျိုး သား အ မြောက် အ မြား ပါ ၍ ထင် ပေါ် ကျော် ကြား သော အ မျိုး သ မီး တို့ သည် လည်း မ နည်း လှ ပေ။

^၅ သို့ ရာ တွင် ဂျူး လူ မျိုး အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'မ ယုံ ကြည် သော ဂျူး လူ မျိုး'။ တို့ သည် မ နာ လို ကြ သော ကြောင့် လူ ဆိုး အ ချို့ ကို ဈေး အ ရပ် မှ ခေါ် ယူ စု ဝေး စေ ပြီး လျှင် မြို့ ကို ရုတ် ရုတ် သဲ သဲ ဖြစ် စေ ကာ ယာ သုန် ၏ အိမ် ကို ဝိုင်း ၍ ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ ကို လူ စု လူ ဝေး ရှေ့ သို့ ထုတ် ဆောင် ရန် ရှာ ဖွေ ကြ ၏။ ^၆ သို့ သော် သူ တို့ ကို မ တွေ့ ကြ သ ဖြင့် ယာ သုန် နှင့် ညီ အစ် ကို အ ချို့ တို့ ကို အာ ဏာ ပိုင် များ ထံ သို့ ဆွဲ ခေါ် သွား ကာ “ကမ္ဘာ လော က ကို မွှေ နှောက် ရှုပ် ထွေး စေ သော သူ တို့ သည် ဤ အ ရပ် သို့ လည်း ရောက် လာ ကြ ၍၊ ^၇ ယာ သုန် သည် သူ တို့ ကို လက် ခံ ထား ပါ သည်။ သူ တို့ အား လုံး သည် ယေ ရှု ဟူ သော အ ခြား ဘု ရင် တစ် ပါး ရှိ သည် ဟု ဆို လျက် ဆီ ဇာ ဧ က ရာဇ် ၏ အ မိန့် ကို ဆန့် ကျင် ဘက် ပြု ကြ ပါ သည်” ဟု အော် ဟစ် ပြော ဆို ကြ ၏။ ^၈ ထို အ ရာ များ ကို ကြား ရ သော လူ ထု ပ ရိ သတ် နှင့် အာ ဏာ ပိုင် တို့ သည် စိတ် ပူ ပန် လျက်၊ ^၉ ယာ သုန် နှင့် အ ခြား ညီ အစ် ကို တို့ ထံ မှ အာ မ ခံ ငွေ ကို ယူ ပြီး လျှင် သူ တို့ ကို ပြန် လွှတ် ကြ ၏။

^၁၀ ညီ အစ် ကို တို့ သည် ပေါ လု နှင့် သိ လ တို့ ကို ည တွင်း ချင်း ပင် ဗေ ရိ မြို့ သို့ စေ လွှတ် လိုက် ကြ ၏။ သူ တို့ သည် ထို မြို့ သို့ ‌ရောက် ကြ သော အ ခါ ဂျူး လူ မျိုး တို့ ၏ ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ သို့ သွား ကြ ၏။ ^၁၁ ဗေ ရိ မြို့ သား တို့ သည် သက် သာ လော နိတ် မြို့ ၌ ရှိ သော သူ တို့ ထက် စိတ် ထား မြင့် မြတ် ကြ ၏။ အ ကြောင်း မှာ သူ တို့ သည် နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို စေ တ နာ စိတ် အ ပြည့် အ ဝ ဖြင့် လက် ခံ ၍ ထို အ တိုင်း ဟုတ်၊ မ ဟုတ် ကျမ်း စာ ကို နေ့ စဉ် လေ့ လာ ကြ ၏။ ^၁၂ ထို့ ကြောင့် များ စွာ သော သူ တို့ သည် ယုံ ကြည် ကြ ၏။ ထို သူ တို့ တွင် ဂုဏ် သ ရေ ရှိ သော ဂ ရိ အ မျိုး သ မီး များ နှင့် အ မျိုး သား များ လည်း မ နည်း လှ ပေ။

^၁၃ သို့ သော် ပေါ လု သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို ဗေ ရိ မြို့ တွင် လည်း ဟော ပြော နေ ကြောင်း သက် သာ လော နိတ် မြို့ မှ ဂျူး လူ မျိုး တို့ ကြား သိ ကြ သော အ ခါ ထို အ ရပ် သို့ လိုက် လာ ၍ လူ ထု ပ ရိ သတ် များ ကို လှုံ့ ဆော် ကာ မ ငြိမ် မ သက် ဖြစ် စေ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'မ ငြိမ် မ သက် ဖြစ် စေ' မ ပါ။ ကြ ၏။ ^၁၄ ထို အ ခါ ညီ အစ် ကို တို့ သည် ပေါ လု ကို ချက် ချင်း ပို့ ဆောင် လျက် ပင် လယ် ကမ်း ခြေ အ ထိ သွား စေ ကြ ၏။ သိ လ နှင့် တိ မော သေ တို့ မူ ကား ထို မြို့ ၌ နေ ရစ် ကြ ၏။ ^၁၅ ပေါ လု ကို လိုက် ပို့ သော သူ တို့ သည် သူ့ ကို အေ သင် မြို့ တိုင် အောင် ပို့ ဆောင် ပြီး နောက် သိ လ နှင့် တိ မော သေ တို့ အား မိ မိ ထံ သို့ တတ် နိုင် သ မျှ အ မြန် ဆုံး လာ ကြ ပါ ဟူ သော ပေါ လု ၏ ညွှန် ကြား ချက် ကို ယူ ၍ ပြန် သွား ကြ ၏။

^၁၆ ပေါ လု သည် အေ သင် မြို့ ၌ သူ တို့ ကို စောင့် နေ စဉ် ထို မြို့ သည် ရုပ် တု များ နှင့် ပြည့် နေ သည် ကို မြင် ၍ မိ မိ စိတ် တွင် မ ခံ မ ရပ် နိုင် ဖြစ် ရ လေ ၏။ ^၁၇ ထို့ ကြောင့် သူ သည် ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ တွင် ဂျူး လူ မျိုး မှ စ ၍ ဘု ရား သ ခင် ကို ကိုး ကွယ် သော သူ တို့ နှင့် ဆွေး နွေး ပြော ဆို လျက် ဈေး အ ရပ် တွင် လည်း ထို အ ရပ် ၌ ရှိ သော သူ တို့ နှင့် နေ့ စဉ် နေ့ တိုင်း ဆွေး နွေး ပြော ဆို ၏။ ^၁၈ ဧ ပိ ကု ရု ၏ တ ပည့် များ နှင့် သ တော အိပ် အ တွေး အ ခေါ် ပ ညာ ရှင် အ ချို့ တို့ သည် လည်း ပေါ လု နှင့် ဆွေး နွေး ကြ ၏။ အ ချို့ က “ဤ စ ကား အိုး သည် မည် သည့် အ ရာ ကို ပြော ဆို လို သ နည်း” ဟု ဆို ကြ ၏။ အ ချို့ တို့ က မူ “သူ သည် တစ် ပြည် တစ် ရပ် ခြား ၏ နတ် ဘု ရား များ အ ကြောင်း ကို ဟော ပြော နေ ဟန် ရှိ သည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ဤ သို့ ဆို ခြင်း မှာ ပေါ လု သည် ယေ ရှု နှင့် ရှင် ပြန် ထ မြောက် ခြင်း အ ‌ကြောင်း တို့ ကို ဟော ပြော နေ သော ကြောင့် ဖြစ် ၏။

^၁၉ ထို အ ခါ သူ တို့ သည် ပေါ လု ကို အာ ရေ ပါ ဂု ရုံး တော် သို့ ခေါ် သွား ပြီး လျှင် “သင် ဟော ပြော နေ သော ဤ အ ယူ ဝါ ဒ အ သစ် သည် မည် သည့် အ ရာ ဖြစ် သည် ကို ငါ တို့ သိ ပါ ရ စေ။ ^၂၀ အ ကြောင်း မူ ကား သင် သည် ငါ တို့ အ တွက် အ သစ် အ ဆန်း ဖြစ် သော အ ရာ အ ချို့ တို့ ကို ယူ ဆောင် လာ သည် ဖြစ် ၍ ၎င်း တို့ သည် မည် သည့် အ ရာ ဖြစ် သည် ကို ငါ တို့ သိ လို ပါ သည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၂၁ အေ သင် မြို့ သား များ မှ စ ၍ အ လည် အ ပတ် ရောက် ရှိ လာ သော သူ စိမ်း ဧည့် သည် အ ပေါင်း တို့ သည် အ သစ် အ ဆန်း ဖြစ် သော အ ရာ တစ် စုံ တစ် ခု ကို ပြော ဆို ရန်၊ သို့ မ ဟုတ် ကြား နာ ရန် အ တွက် သာ အ ချိန် ကို အ သုံး ချ တတ် ကြ ၏။

^၂၂ ထို့ ကြောင့် ပေါ လု သည် အာ ရေ ပါ ဂု ရုံး တော် အ လယ် ၌ ရပ် လျက် “အေ သင် မြို့ သား တို့၊ သင် တို့ သည် အ ရာ ရာ ၌ ဘာ သာ တ ရား အ လွန် ကိုင်း ရှိုင်း သူ များ ဖြစ် ကြ သည် ကို ငါ မြင် ရ ၏။ ^၂၃ သင် တို့ ကိုး ကွယ် သော အ ရာ များ ကို လှည့် လည် ၍ ကြည့် ရှု စဉ် ‘မ သိ သော ဘု ရား အ တွက်’ ဟု ကမ္ပည်း ထိုး ထား သည့် ယဇ် ပလ္လင် တစ် ခု ကို ငါ တွေ့ ရ ၏။ ထို့ ကြောင့် သင် တို့ မ သိ ဘဲ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် နေ သော ထို ဘု ရား အ ကြောင်း ကို သင် တို့ အား ငါ ဟော ပြော ပါ မည်။ ^၂၄ ကမ္ဘာ လော က နှင့် ၎င်း ၌ ရှိ သော အ ရာ အား လုံး တို့ ကို ဖန် ဆင်း တော် မူ သော ဘု ရား သ ခင် သည် ကောင်း ကင် နှင့် မြေ ကြီး ၏ အ ရှင် သ ခင် ဖြစ် ၍ လူ့ လက် ဖြင့် တည် ဆောက် သော ဗိ မာန် များ တွင် ကိန်း ဝပ် တော် မူ သည် မ ဟုတ်။ ^၂၅ ကိုယ် တော် သည် အ သက် နှင့် တ ကွ ထွက် သက် ဝင် သက် နှင့် အ ရာ ခပ် သိမ်း တို့ ကို လူ အ ပေါင်း တို့ အား ပေး တော် မူ သည် ဖြစ် ၍ တစ် စုံ တစ် ခု ကို လို အပ် သည့် အ လား လူ့ လက် ဖြင့် ပြု စု ခြင်း ကို ခံ တော် မူ သည် မ ဟုတ်။

^၂၆ ကိုယ် တော် သည် လူ တစ် ဦး တည်း မှ လူ မျိုး အား လုံး ကို ဖန် ဆင်း ၍ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'လူ အား လုံး ကို တစ် သွေး တည်း နှင့် ဖန် ဆင်း ၍'။ ကမ္ဘာ မြေ ပြင် အ နှံ့ တွင် နေ ထိုင် စေ ကာ အ ချိန် ကာ လ များ နှင့် သူ တို့ နေ ထိုင် ရာ နယ် နိ မိတ် များ ကို ကြို တင် ချ မှတ် ပေး တော် မူ ၏။ ^၂၇ ဤ သို့ ပြု ခြင်း မှာ လူ တို့ သည် ဘု ရား သ ခင် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ထာ ဝ ရ ဘု ရား'။ ကို လိုက် စမ်း ၍ တွေ့ လို တွေ့ ငြား ရှာ ဖွေ ကြ စေ ရန် အ တွက် ဖြစ် ၏။ အ မှန် စင် စစ် ကိုယ် တော် သည် ငါ တို့ တစ် စုံ တစ် ဦး နှင့် မျှ ဝေး ကွာ တော် မူ သည် မ ဟုတ်။ ^၂၈ အ ကြောင်း မူ ကား သင် တို့ ထဲ မှ က ဗျာ ဆ ရာ အ ချို့ တို့ က ‘စင် စစ် ဆို သော် ငါ တို့ သည် ကား ကိုယ့် တော့် အ မျိုး အ နွယ် ဖြစ် ကြ ကုန် ၏’ ဟု စပ် ဆို ထား သည့် အ တိုင်း ငါ တို့ သည် ကိုယ် တော် ၌ အ သက် ရှင် လျက်၊ လှုပ် ရှား လျက်၊ ဖြစ် တည် လျက် ရှိ ကြ ၏။

^၂၉ ငါ တို့ သည် ဘု ရား သ ခင် ၏ သား သ မီး များ ဖြစ် ကြ သော ကြောင့် ဘု ရား သ ခင် ကို လူ ၏ အ တတ် ပ ညာ နှင့် စဉ်း စား ဆင် ခြင် မှု တို့ ဖြင့် ရွှေ၊ ငွေ၊ ကျောက် တုံး တို့ ကို ထွင်း ထု ပြု လုပ် ထား သည့် ရုပ် တု နှင့် တူ သည် ဟု မ ထင် မှတ် သင့် ပေ။ ^၃၀ ဘု ရား သ ခင် သည် လူ တို့ မ သိ နား မ လည် သည့် အ ချိန် ကာ လ ကို အ မှု မ ထား ခဲ့ သော် လည်း ယ ခု အ ခါ နေ ရာ တိုင်း ရှိ လူ အ ပေါင်း တို့ အား နောင် တ ရ ကြ ရန် အ မိန့် ပေး တော် မူ ၏။ ^၃၁ အ ကြောင်း မူ ကား ဘု ရား သ ခင် သည် မိ မိ ခန့် အပ် ထား သော အ ရှင် အား ဖြင့် ကမ္ဘာ လော က အား ဖြောင့် မတ် စွာ တ ရား စီ ရင် မည့် နေ့ ရက် ကို သတ် မှတ် ထား တော် မူ ပြီး ထို အ ရှင် ကို သေ သော သူ တို့ ထဲ မှ ထ မြောက် စေ တော် မူ ခြင်း အား ဖြင့် လူ အ ပေါင်း တို့ အား ခိုင် လုံ သော အ ထောက် အ ထား ကို ပေး တော် မူ ၏” ဟု ဆို လေ ၏။

^၃၂ သေ လွန် သော သူ တို့ ၏ ရှင် ပြန် ထ မြောက် ခြင်း အ ကြောင်း ကို ကြား ကြ သော အ ခါ အ ချို့ သော သူ တို့ သည် ကဲ့ ရဲ့ ကြ ၏။ အ ချို့ သော သူ တို့ က မူ “ဤ အ ကြောင်း နှင့် ပတ် သက် ၍ သင့် ထံ မှ နောက် တစ် ဖန် နား ထောင် ဦး မည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၃၃ ထို အ ခါ ပေါ လု သည် သူ တို့ ထံ မှ ထွက် သွား လေ ၏။ ^၃၄ သို့ သော် လူ အ ချို့ တို့ သည် ပေါ လု နှင့် ပေါင်း ဖော် ၍ ယုံ ကြည် ကြ ၏။ သူ တို့ ထဲ တွင် အာ ရေ ပါ ဂု ရုံး တော် အ ဖွဲ့ ဝင် တစ် ဦး ဖြစ် သော ဒ ယော နု သိ နှင့် ဒ မာ ရိ အ မည် ရှိ အ မျိုး သ မီး တို့ အ ပြင် သူ တို့ နှင့် အ တူ ရှိ သော အ ခြား သူ များ ပါ ကြ ၏။

17

¹ Now when they had passed through Amphipolis and Apollonia, they came to Thessalonica, where there was a Jewish synagogue. ² Paul, as was his custom, went in to them; and for three Sabbath days reasoned with them from the Scriptures, ³ explaining and demonstrating that the Christ had to suffer and rise again from the dead, and saying, “This Jesus, whom I proclaim to you, is the Christ.” ⁴ Some of them were persuaded and joined Paul and Silas: of the devout Greeks a great multitude, and not a few of the chief women.

⁵ But the unpersuaded Jews took along TR reads 'And the Jews who were unpersuaded, becoming envious and taking along' instead of 'But the unpersuaded Jews took along' some wicked men from the marketplace and gathering a crowd, set the city in an uproar. Assaulting the house of Jason, they sought to bring them out to the people. ⁶ When they didn’t find them, they dragged Jason and certain brothers The word for 'brothers' here and where context allows may also be correctly translated 'brothers and sisters' or 'siblings'. before the rulers of the city, crying, “These who have turned the world upside down have come here also, ⁷ whom Jason has received. These all act contrary to the decrees of Caesar, saying that there is another king, Jesus!” ⁸ The multitude and the rulers of the city were troubled when they heard these things. ⁹ When they had taken security from Jason and the rest, they let them go.

¹⁰ The brothers immediately sent Paul and Silas away by night to Beroea. When they arrived, they went into the Jewish synagogue. ¹¹ Now these were more noble than those in Thessalonica, in that they received the word with all readiness of mind, examining the Scriptures daily to see whether these things were so. ¹² Many of them therefore believed; also of the prominent Greek women, and not a few men.

¹³ But when the Jews of Thessalonica had knowledge that the word of God was proclaimed by Paul at Beroea also, they came there likewise, agitating the multitudes. ¹⁴ Then the brothers immediately sent out Paul to go as far as to the sea, and Silas and Timothy still stayed there. ¹⁵ But those who escorted Paul brought him as far as Athens. Receiving a commandment to Silas and Timothy that they should come to him very quickly, they departed.

¹⁶ Now while Paul waited for them at Athens, his spirit was provoked within him as he saw the city full of idols. ¹⁷ So he reasoned in the synagogue with the Jews and the devout persons, and in the marketplace every day with those who met him. ¹⁸ Some of the Epicurean and Stoic philosophers also TR omits 'also' were conversing with him. Some said, “What does this babbler want to say?” Others said, “He seems to be advocating foreign deities,” because he preached Jesus and the resurrection.

¹⁹ They took hold of him and brought him to the Areopagus, saying, “May we know what this new teaching is, which you are speaking about? ²⁰ For you bring certain strange things to our ears. We want to know therefore what these things mean.” ²¹ Now all the Athenians and the strangers living there spent their time in nothing else, but either to tell or to hear some new thing.

²² Paul stood in the middle of the Areopagus and said, “You men of Athens, I perceive that you are very religious in all things. ²³ For as I passed along and observed the objects of your worship, I also found an altar with this inscription: ‘TO AN UNKNOWN GOD.’ What therefore you worship in ignorance, I announce to you. ²⁴ The God who made the world and all things in it, he, being Lord of heaven and earth, doesn’t dwell in temples made with hands. ²⁵ He isn’t served by men’s hands, as though he needed anything, seeing he himself gives to all life and breath and all things.

²⁶ He made from one blood every nation of men to dwell on all the surface of the earth, having determined appointed seasons and the boundaries of their dwellings, ²⁷ that they should seek the Lord, if perhaps they might reach out for him and find him, though he is not far from each one of us. ²⁸ ‘For in him we live, move, and have our being.’ As some of your own poets have said, ‘For we are also his offspring.’

²⁹ Being then the offspring of God, we ought not to think that the Divine Nature is like gold, or silver, or stone, engraved by art and design of man. ³⁰ The times of ignorance therefore God overlooked. But now he commands that all people everywhere should repent, ³¹ because he has appointed a day in which he will judge the world in righteousness by the man whom he has ordained; of which he has given assurance to all men, in that he has raised him from the dead.”

³² Now when they heard of the resurrection of the dead, some mocked; but others said, “We want to hear you again concerning this.” ³³ Thus Paul went out from among them. ³⁴ But certain men joined with him and believed, including Dionysius the Areopagite, and a woman named Damaris, and others with them.