၁၅

^၁ လူ အ ချို့ တို့ သည် ယု ဒ ပြည် မှ ဆင်း လာ ၍ “သင် တို့ သည် မော ရှေ ၏ ဓ လေ့ ထုံး စံ အ တိုင်း အ ရေ ဖျား လှီး ခြင်း ကို မ ခံ လျှင် ကယ် တင် ခြင်း မ ခံ ရ နိုင်” ဟု ညီ အစ် ကို တို့ အား သွန် သင် ကြ ၏။ ^၂ ထို အ ခါ ပေါ လု၊ ဗာ န ဗ တို့ နှင့် ထို သူ တို့ ကြား ၌ ပြင်း ထန် သော သ ဘော ထား ကွဲ လွဲ မှု နှင့် အ ငြင်း ပွား မှု များ ဖြစ် ပေါ် ခဲ့ သ ဖြင့် ညီ အစ် ကို တို့ သည် ပေါ လု၊ ဗာ န ဗ နှင့် မိ မိ တို့ ထဲ မှ လူ အ ချို့ တို့ ကို ဤ ပြဿ နာ အ တွက် ဂျေ ရု ဆ လင် မြို့ ၌ ရှိ တ မန် တော် များ နှင့် အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ ထံ သို့ သွား ကြ ရန် ခန့် အပ် ကြ ၏။

^၃ ဤ သို့ ဖြင့် သူ တို့ သည် အ သင်း တော် ၏ ပို့ ဆောင် ခြင်း အား ဖြင့် ဖို နီး ရှား နယ် နှင့် ရှ မာ ရိ နယ် တို့ ကို ဖြတ် သွား ရင်း လူ မျို ခြား တို့ ၏ ပြောင်း လဲ မှု အ ကြောင်း ကို အ ကုန် အ စင် ပြော ပြ ကာ ညီ အစ် ကို အ ပေါင်း တို့ ကို အ လွန် ဝမ်း မြောက် စေ ကြ ၏။

^၄ ဂျေ ရု ဆ လင် မြို့ သို့ ရောက် ကြ သော အ ခါ အ သင်း တော် မှ စ ၍ တ မန် တော် များ နှင့် အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ သည် သူ တို့ ကို ကြို ဆို လက် ခံ ကြ ၏။ သူ တို့ သည် လည်း မိ မိ တို့ အား ဖြင့် ဘု ရား သ ခင် ပြု တော် မူ သ မျှ တို့ ကို ပြော ကြား ကြ ၏။ ^၅ သို့ သော် ဖာ ရိ ရှဲ ဂိုဏ်း ထဲ မှ ယုံ ကြည် သူ အ ချို့ တို့ သည် ထ ၍ “လူ မျိုး ခြား တို့ ကို အ ရေ ဖျား လှီး ခြင်း ပေး ကြ ရန် နှင့် မော ရှေ ၏ ပ ညတ် တ ရား ကို စောင့် ထိန်း ကြ ရန် ညွှန် ကြား ရ မည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၆ ထို အ ခါ တ မန် တော် များ နှင့် အသင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ သည် ဤ အ ကြောင်း အ ရာ ကို ကြည့် ရှု သုံး သပ် ရန် စု ဝေး ကြ ၏။

^၇ များ စွာ ငြင်း ခုံ ဆွေး နွေး ကြ ပြီး နောက် ပေ တ ရု သည် ထ ၍ “ညီ အစ် ကို တို့၊ လူ မျိုး ခြား တို့ သည် ငါ ၏ နှုတ် အား ဖြင့် ကောင်း မြတ် သော သ တင်း နှင့် ဆိုင် သည့် တ ရား စ ကား ကို ကြား နာ ၍ ယုံ ကြည် ကြ စေ ရန် ဘု ရား သ ခင် သည် လွန် ခဲ့ သည့် အ ချိန် က သင် တို့ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ငါ တို့'။ အ ထဲ မှ ငါ့ ကို ရွေး ကောက် တော် မူ ကြောင်း သင် တို့ သိ ကြ ၏။ ^၈ စိတ် နှ လုံး ကို သိ တော် မူ သော ဘု ရား သ ခင် သည် သန့် ရှင်း သော ဝိ ညာဉ် တော် ကို ငါ တို့ အား ပေး တော် မူ သည့် နည်း တူ ထို သူ တို့ အား လည်း ပေး ၍ သူ တို့ ကို အ သိ အ မှတ် ပြု တော် မူ ၏။ ^၉ ဘု ရား သ ခင် သည် သူ တို့ နှင့် ငါ တို့ ကို လုံး ဝ ခွဲ ခြား တော် မ မူ ဘဲ ယုံ ကြည် ခြင်း အား ဖြင့် သူ တို့ ၏ စိတ် နှ လုံး ကို စင် ကြယ် စေ တော် မူ ၏။ ^၁၀ သို့ ဖြစ် လျှင် သင် တို့ သည် ငါ တို့ ဘိုး ဘေး များ နှင့် ငါ တို့ ကိုယ် တိုင် လည်း မ ထမ်း နိုင် သော ထမ်း ပိုး ကို ထို တ ပည့် တော် တို့ ၏ လည် ပင်း ပေါ် ၌ တင် ခြင်း အား ဖြင့် ဘု ရား သ ခင် ကို အ ဘယ် ကြောင့် စမ်း သပ် ကြ သ နည်း။ ^၁၁ ငါ တို့ သည် လည်း ထို သူ တို့ နည်း တူ သ ခင် ယေ ရှု အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ယေ ရှု ခ ရစ် တော်'။ ၏ ကျေး ဇူး တော် အား ဖြင့် ကယ် တင် ခြင်း ခံ ရ သည် ဟု ယုံ ကြည် ကြ ၏” ဟု ပြော ဆို ၏။

^၁၂ ထို အ ခါ စု ဝေး သော သူ အ ပေါင်း တို့ သည် တိတ် ဆိတ် သွား ၍ ဗာ န ဗ နှင့် ပေါ လု တို့ က မိ မိ တို့ အား ဖြင့် လူ မျိုး ခြား တို့ အ လယ် ၌ ဘု ရား သ ခင် ပြု တော် မူ သ မျှ သော နိ မိတ် လက္ခ ဏာ များ နှင့် အံ့ ဩ ဖွယ် ရာ များ အ ကြောင်း ပြော ပြ ကြ သည် ကို နား ထောင် လျက် နေ ကြ ၏။

^၁၃ သူ တို့ ပြော ဆို ပြီး သော အ ခါ ယာ ကုပ် က “ညီ အစ် ကို တို့၊ ငါ့ စ ကား ကို နား ထောင် ကြ ပါ။ ^၁၄ ဘု ရား သ ခင် သည် မိ မိ နာ မ တော် အ တွက် လူ မျိုး ခြား တို့ ထဲ မှ လူ မျိုး တော် ကို ရ ယူ ရန် သူ တို့ ထံ ဦး စွာ အ ကြည့် အ ရှု ကြွ လာ တော် မူ ကြောင်း ရှိ မုန် က ပြော ပြ ခဲ့ ပြီ။ ^၁၅ ပ ရော ဖက် တို့ ၏ စ ကား သည် လည်း ဤ အ ကြောင်း အ ရာ နှင့် ကိုက် ညီ ၏။ ကျမ်း စာ ၌၊ ^၁၆ ‘ဤ အ ရာ များ နောက် တွင် ငါ သည် ပြန် လာ ၍ ပြို လဲ သော ဒါ ဝိဒ် ၏ တဲ ကို ပြန် ၍ တည် ဆောက် မည်။ ငါ သည် ဖြို ဖျက် ခြင်း ခံ ရ သော ထို တဲ ကို ပြန် ၍ တည် ဆောက် ပြီး ၎င်း ကို ပြန် လည် ခိုင် ခံ့ စေ မည်။ ^၁၇ ဤ သည် ကား ကြွင်း ကျန် သော သူ တို့ နှင့် ငါ ၏ နာ မ ဖြင့် ခေါ် ဝေါ် သ မုတ် ခြင်း ခံ ရ သော လူ မျိုး ခြား အ ပေါင်း တို့ သည် ထာ ဝ ရ ဘု ရား ကို ရှာ ဖွေ ကြ မည့် အ ကြောင်း တည်း ဟု၊ ^၁၈ ရှေး ကာ လ မှ စ ၍ ဤ အ မှု အ ရာ များ ကို သိ စေ တော် မူ သော ထာ ဝ ရ ဘု ရား မိန့် တော် မူ ၏’ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ဘု ရား သ ခင် သည် ကမ္ဘာ ဦး မှ စ ၍ မိ မိ စီ ရင် တော် မူ သ မျှ တို့ ကို သိ တော် မူ ၏' ပါ သည်။ အာ ၉:၁၁-၁၂။ ဟူ ၍ ရေး ထား သည့် အ တိုင်း ဖြစ် ၏။

^၁၉ ထို့ ကြောင့် လူ မျိုး ခြား တို့ ထဲ မှ ဘု ရား သ ခင် ထံ သို့ ပြောင်း လဲ လာ သော သူ တို့ ကို ဒုက္ခ မ ပေး ဘဲ၊ ^၂၀ ရုပ် တု များ ကြောင့် ညစ် ညူး သော အ ရာ၊ တ ရား နှင့် မ ညီ မေ ထုန် ပြု ခြင်း၊ လည် ညှစ် သတ် သော တိ ရစ္ဆာန် နှင့် သွေး တို့ ကို ရှောင် ကြဉ် ကြ ရန် သူ တို့ ထံ စာ ရေး သင့် သည် ဟု ငါ ယူ ဆ ၏။ ^၂၁ အ ကြောင်း မူ ကား ရှေး အ ခါ က ပင် မြို့ တိုင်း ၌ မော ရှေ ၏ ပ ညတ် တ ရား ကို ဟော ပြော သော သူ ရှိ ၍ ထို ကျမ်း ကို ဥ ပုသ် နေ့ တိုင်း ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ များ တွင် ဖတ် လေ့ ရှိ ကြ ၏” ဟု ဆို လေ ၏။

^၂၂ ထို အ ခါ တ မန် တော် များ၊ အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ နှင့် အ သင်း တော် တစ် ခု လုံး သည် သူ တို့ အ ထဲ မှ လူ ကို ရွေး ကောက် ၍ ပေါ လု၊ ဗာ န ဗ တို့ နှင့် အ တူ အန္တိ အုတ် မြို့ သို့ စေ လွှတ် ရန် ဆုံး ဖြတ် ကြ ကာ ညီ အစ် ကို တို့ တွင် ဦး ‌ဆောင် သူ များ ဖြစ် ကြ သော ဗာ ရှ ဗ ‌ခေါ် ယု ဒ နှင့် သိ လ တို့ ကို ရွေး ကောက် ကြ ၏။

^၂၃ ထို သူ တို့ မှ တစ် ဆင့် ပေး လိုက် သော စာ ၌ ကား “တ မန် တော် များ နှင့် အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ ဖြစ် ကြ သော ညီ အစ် ကို တို့ သည် အန္တိ အုတ် မြို့၊ ဆီး ရီး ယား ပြည် နှင့် ဆီ လီ ဆီး ယား ပြည် ရှိ လူ မျိုး ခြား ထဲ မှ ညီ အစ် ကို တို့ အား နှုတ် ခွန်း ဆက် သ လိုက် ပါ ၏။ ^၂၄ ငါ တို့ ထံ မှ လူ အ ချို့ တို့ သည် ငါ တို့ ၏ ညွှန် ကြား ချက် မ ရှိ ဘဲ ထွက် သွား ၍ အ မျိုး မျိုး သော စ ကား အား ဖြင့် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'သင် တို့ သည် အ ရေ ဖျား လှီး ရ မည်၊ ပ ညတ် တ ရား ကို စောင့် ရှောက် ရ မည် ဟူ သော စ ကား တို့ ဖြင့်'။ သင် တို့ ကို ပူ ပန် စေ ပြီး သင် တို့ ကို စိတ် အ နှောင့် အ ယှက် ဖြစ် စေ ခဲ့ သည် ဟု ငါ တို့ ကြား ရ ၏။ ^{၂၅-၂၆} သို့ ဖြစ် ၍ ငါ တို့ သ ခင် ယေ ရှု ခ ရစ် တော် ၏ နာ မ တော် အ တွက် မိ မိ တို့ အ သက် ကို ဆက် ကပ် ထား သူ များ ဖြစ် ကြ သည့် ငါ တို့ ချစ် သော ဗာ န ဗ၊ ပေါ လု တို့ နှင့် အ တူ လူ တို့ ကို ရွေး ကောက် ပြီး သင် တို့ ထံ သို့ စေ လွှတ် ရန် ငါ တို့ အား လုံး သ ဘော တူ ဆုံး ဖြတ် ကြ သည် နှင့် အ ညီ၊ ^၂၇ ယု ဒ နှင့် သိ လ တို့ ကို ငါ တို့ စေ လွှတ် လိုက် ပါ ၏။ သူ တို့ သည် ဤ အ ကြောင်း အ ရာ တို့ ကို နှုတ် ဖြင့် လည်း ပြော ပြ ကြ ပါ လိမ့် မည်။ ^၂၈ အ ကြောင်း မူ ကား သန့် ရှင်း သော ဝိ ညာဉ် တော် နှင့် ငါ တို့ သည် လိုက် နာ ရန် လို အပ် သည့် အောက် ပါ အ ချက် များ မှ တစ် ပါး အ ခြား မည် သည့် ဝန် ထုပ် ဝန် ပိုး ကို မျှ သင် တို့ အ ပေါ် မ တင် ရန် ဆုံး ဖြတ် ထား ကြ ၏။ ^၂၉ ၎င်း မှာ သင် တို့ သည် ရုပ် တု အား ပူ ဇော် ထား သော အ ရာ၊ သွေး၊ လည် ညှစ် သတ် သော တိ ရစ္ဆာန် နှင့် တ ရား နှင့် မ ညီ မေ ထုန် ပြု ခြင်း တို့ ကို ရှောင် ကြဉ် ကြ ရန် ဖြစ် ၏။ သင် တို့ သည် ဤ အ ရာ တို့ နှင့် ကင်း ရှင်း လျက် နေ လျှင် ကောင်း ပေ ၏။ ကျန်း မာ ရွှင် လန်း ကြ ပါ စေ” ဟူ ၍ ရေး ထား ၏။

^၃၀ ဤ သို့ ဖြင့် သူ တို့ ကို လွှတ် လိုက် သော အ ခါ သူ တို့ သည် အန္တိ အုတ် မြို့ သို့ ဆင်း သွား အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'သွား'။ ကြ ၍ တ ပည့် တော် အ စု အ ဝေး ကို စု ဝေး စေ ပြီး လျှင် စာ ကို ပေး အပ် ကြ ၏။ ^၃၁ သူ တို့ သည် ထို စာ ကို ဖတ် ကြ သော အ ခါ ၎င်း ၌ ပါ သော တိုက် တွန်း အား ပေး မှု ကြောင့် ဝမ်း မြောက် ကြ ၏။ ^၃၂ ယု ဒ နှင့် သိ လ တို့ ကိုယ် တိုင် သည် လည်း ပ ရော ဖက် များ ဖြစ် ကြ သော ကြောင့် များ စွာ သော စ ကား တို့ ဖြင့် ညီ အစ် ကို တို့ ကို တိုက် တွန်း နှိုး ဆော် လျက် ခိုင် ခံ့ မြဲ မြံ စေ ကြ ၏။

^၃၃ ထို့ နောက် အ ချိန် အ တန် ကြာ နေ ပြီး မှ ညီ အစ် ကို တို့ သည် သူ တို့ ကို ငြိမ်း ချမ်း စွာ ပြန် လွှတ် သ ဖြင့် သူ တို့ သည် မိ မိ တို့ ကို စေ လွှတ် သော သူ တို့ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'တ မန် တော် တို့'။ ထံ သို့ ပြန် သွား ကြ ၏။ ^၃၄ (သို့ သော် သိ လ သည် ထို နေ ရာ ၌ နေ ရစ် ရန် ဆုံး ဖြတ် လေ ၏။) အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ ကွင်း ထဲ မှ ကျမ်း ပိုဒ် မ ပါ ^၃၅ ပေါ လု နှင့် ဗာ န ဗ တို့ သည် လည်း အန္တိ အုတ် မြို့ ၌ နေ လျက် အ ခြား သော သူ များ စွာ တို့ နှင့် အ တူ သ ခင် ဘု ရား ၏ နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို ဟော ပြော ၍ သွန် သင် ကြ ၏။

^၃၆ ရက် ပေါင်း အ တန် ကြာ သော အ ခါ ပေါ လု သည် ဗာ န ဗ အား “သ ခင် ဘု ရား ၏ နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို ငါ တို့ ဟော ပြော ခဲ့ သော မြို့ တိုင်း ရှိ ညီ အစ် ကို တို့ ထံ သို့ ပြန် သွား ၍ သူ တို့ မည် သို့ ရှိ နေ ကြ သည် ကို ကြည့် ရှု ကြ ကုန် စို့” ဟု ဆို ၏။ ^၃၇ ဗာ န ဗ သည် မာ ကု ဟု ခေါ် သော ယော ဟန် ကို လည်း မိ မိ နှင့် အ တူ ခေါ် ဆောင် သွား လို ၏။ ^၃၈ သို့ သော် ပေါ လု က ပံ ဖု လိ ပြည် တွင် သူ တို့ ထံ မှ ထွက် ခွာ သွား ပြီး အ မှု တော် ထမ်း ဆောင် ရာ သို့ သူ တို့ နှင့် အ တူ မ လိုက် ခဲ့ သော သူ ကို မ ခေါ် သွား သင့် ဟု မှတ် ယူ ၏။ ^၃၉ ထို အ ခါ ပြင်း ထန် သော ငြင်း ခုံ မှု ဖြစ် ပွား သ ဖြင့် သူ တို့ သည် တစ် ဦး နှင့် တစ် ဦး လမ်း ခွဲ ကြ ၍ ဗာ န ဗ သည် မာ ကု ကို ခေါ် ပြီး ဆိုက် ပ ရပ် ကျွန်း သို့ ရွက် လွှင့် သွား ကြ ၏။ ^၄၀ ပေါ လု မူ ကား သိ လ ကို ရွေး ချယ် ပြီး ညီ အစ် ကို တို့ အား ဖြင့် သ ခင် ဘု ရား အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ဘု ရား သ ခင်'။ ၏ ကျေး ဇူး တော် သို့ အပ် နှံ ခြင်း ကို ခံ ယူ လျက် ထွက် ခွာ သွား လေ ၏။ ^၄၁ သူ သည် ဆီး ရီး ယား ပြည် နှင့် ဆီ လီ ဆီး ယား ပြည် တို့ ကို လှည့် လည် ၍ အ သင်း တော် များ ကို ခိုင် ခံ့ မြဲ မြံ စေ ၏။

15

¹ Some men came down from Judea and taught the brothers, The word for 'brothers' here and where context allows may also be correctly translated 'brothers and sisters' or 'siblings'. “Unless you are circumcised after the custom of Moses, you can’t be saved.” ² Therefore when Paul and Barnabas had no small discord and discussion with them, they appointed Paul, Barnabas, and some others of them to go up to Jerusalem to the apostles and elders about this question.

³ They, being sent on their way by the assembly, passed through both Phoenicia and Samaria, declaring the conversion of the Gentiles. They caused great joy to all the brothers.

⁴ When they had come to Jerusalem, they were received by the assembly and the apostles and the elders, and they reported everything that God had done with them. ⁵ But some of the sect of the Pharisees who believed rose up, saying, “It is necessary to circumcise them, and to command them to keep the law of Moses.” ⁶ The apostles and the elders were gathered together to see about this matter.

⁷ When there had been much discussion, Peter rose up and said to them, “Brothers, you know that a good while ago God made a choice among you that by my mouth the nations should hear the word of the Good News and believe. ⁸ God, who knows the heart, testified about them, giving them the Holy Spirit, just like he did to us. ⁹ He made no distinction between us and them, cleansing their hearts by faith. ¹⁰ Now therefore why do you tempt God, that you should put a yoke on the neck of the disciples which neither our fathers nor we were able to bear? ¹¹ But we believe that we are saved through the grace of the Lord Jesus, TR adds 'Christ' just as they are.”

¹² All the multitude kept silence, and they listened to Barnabas and Paul reporting what signs and wonders God had done among the nations through them.

¹³ After they were silent, James answered, “Brothers, listen to me. ¹⁴ Simeon has reported how God first visited the nations to take out of them a people for his name. ¹⁵ This agrees with the words of the prophets. As it is written, ¹⁶ ‘After these things I will return. I will again build the tabernacle of David, which has fallen. I will again build its ruins. I will set it up ¹⁷ that the rest of men may seek after the Lord: all the Gentiles who are called by my name, says the Lord, who does all these things.’ Amos 9:11-12 ¹⁸ “All of God’s works are known to him from eternity.

¹⁹ Therefore my judgment is that we don’t trouble those from among the Gentiles who turn to God, ²⁰ but that we write to them that they abstain from the pollution of idols, from sexual immorality, from what is strangled, and from blood. ²¹ For Moses from generations of old has in every city those who preach him, being read in the synagogues every Sabbath.”

²² Then it seemed good to the apostles and the elders, with the whole assembly, to choose men out of their company, and send them to Antioch with Paul and Barnabas: Judas called Barsabbas, and Silas, chief men among the brothers. The word for 'brothers' here and where context allows may also be correctly translated 'brothers and sisters' or 'siblings'.

²³ They wrote these things by their hand: “The apostles, the elders, and the brothers, to the brothers who are of the Gentiles in Antioch, Syria, and Cilicia: greetings. ²⁴ Because we have heard that some who went out from us have troubled you with words, unsettling your souls, saying, ‘You must be circumcised and keep the law,’ to whom we gave no commandment; ²⁵ it seemed good to us, having come to one accord, to choose out men and send them to you with our beloved Barnabas and Paul, ²⁶ men who have risked their lives for the name of our Lord Jesus Christ. ²⁷ We have sent therefore Judas and Silas, who themselves will also tell you the same things by word of mouth. ²⁸ For it seemed good to the Holy Spirit, and to us, to lay no greater burden on you than these necessary things: ²⁹ that you abstain from things sacrificed to idols, from blood, from things strangled, and from sexual immorality, from which if you keep yourselves, it will be well with you. Farewell.”

³⁰ So, when they were sent off, they came to Antioch. Having gathered the multitude together, they delivered the letter. ³¹ When they had read it, they rejoiced over the encouragement. ³² Judas and Silas, also being prophets themselves, encouraged the brothers with many words and strengthened them.

³³ After they had spent some time there, they were dismissed in peace from the brothers to the apostles. ³⁴ Some manuscripts add 'But it seemed good to Silas to stay there.'  ³⁵ But Paul and Barnabas stayed in Antioch, teaching and preaching the word of the Lord, with many others also.

³⁶ After some days Paul said to Barnabas, “Let’s return now and visit our brothers in every city in which we proclaimed the word of the Lord, to see how they are doing.” ³⁷ Barnabas planned to take John, who was called Mark, with them also. ³⁸ But Paul didn’t think that it was a good idea to take with them someone who had withdrawn from them in Pamphylia, and didn’t go with them to do the work. ³⁹ Then the contention grew so sharp that they separated from each other. Barnabas took Mark with him and sailed away to Cyprus, ⁴⁰ but Paul chose Silas and went out, being commended by the brothers to the grace of God. ⁴¹ He went through Syria and Cilicia, strengthening the assemblies.

၁၅

^၁ လူ အ ချို့ တို့ သည် ယု ဒ ပြည် မှ ဆင်း လာ ၍ “သင် တို့ သည် မော ရှေ ၏ ဓ လေ့ ထုံး စံ အ တိုင်း အ ရေ ဖျား လှီး ခြင်း ကို မ ခံ လျှင် ကယ် တင် ခြင်း မ ခံ ရ နိုင်” ဟု ညီ အစ် ကို တို့ အား သွန် သင် ကြ ၏။ ^၂ ထို အ ခါ ပေါ လု၊ ဗာ န ဗ တို့ နှင့် ထို သူ တို့ ကြား ၌ ပြင်း ထန် သော သ ဘော ထား ကွဲ လွဲ မှု နှင့် အ ငြင်း ပွား မှု များ ဖြစ် ပေါ် ခဲ့ သ ဖြင့် ညီ အစ် ကို တို့ သည် ပေါ လု၊ ဗာ န ဗ နှင့် မိ မိ တို့ ထဲ မှ လူ အ ချို့ တို့ ကို ဤ ပြဿ နာ အ တွက် ဂျေ ရု ဆ လင် မြို့ ၌ ရှိ တ မန် တော် များ နှင့် အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ ထံ သို့ သွား ကြ ရန် ခန့် အပ် ကြ ၏။

^၃ ဤ သို့ ဖြင့် သူ တို့ သည် အ သင်း တော် ၏ ပို့ ဆောင် ခြင်း အား ဖြင့် ဖို နီး ရှား နယ် နှင့် ရှ မာ ရိ နယ် တို့ ကို ဖြတ် သွား ရင်း လူ မျို ခြား တို့ ၏ ပြောင်း လဲ မှု အ ကြောင်း ကို အ ကုန် အ စင် ပြော ပြ ကာ ညီ အစ် ကို အ ပေါင်း တို့ ကို အ လွန် ဝမ်း မြောက် စေ ကြ ၏။

^၄ ဂျေ ရု ဆ လင် မြို့ သို့ ရောက် ကြ သော အ ခါ အ သင်း တော် မှ စ ၍ တ မန် တော် များ နှင့် အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ သည် သူ တို့ ကို ကြို ဆို လက် ခံ ကြ ၏။ သူ တို့ သည် လည်း မိ မိ တို့ အား ဖြင့် ဘု ရား သ ခင် ပြု တော် မူ သ မျှ တို့ ကို ပြော ကြား ကြ ၏။ ^၅ သို့ သော် ဖာ ရိ ရှဲ ဂိုဏ်း ထဲ မှ ယုံ ကြည် သူ အ ချို့ တို့ သည် ထ ၍ “လူ မျိုး ခြား တို့ ကို အ ရေ ဖျား လှီး ခြင်း ပေး ကြ ရန် နှင့် မော ရှေ ၏ ပ ညတ် တ ရား ကို စောင့် ထိန်း ကြ ရန် ညွှန် ကြား ရ မည်” ဟု ဆို ကြ ၏။ ^၆ ထို အ ခါ တ မန် တော် များ နှင့် အသင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ သည် ဤ အ ကြောင်း အ ရာ ကို ကြည့် ရှု သုံး သပ် ရန် စု ဝေး ကြ ၏။

^၇ များ စွာ ငြင်း ခုံ ဆွေး နွေး ကြ ပြီး နောက် ပေ တ ရု သည် ထ ၍ “ညီ အစ် ကို တို့၊ လူ မျိုး ခြား တို့ သည် ငါ ၏ နှုတ် အား ဖြင့် ကောင်း မြတ် သော သ တင်း နှင့် ဆိုင် သည့် တ ရား စ ကား ကို ကြား နာ ၍ ယုံ ကြည် ကြ စေ ရန် ဘု ရား သ ခင် သည် လွန် ခဲ့ သည့် အ ချိန် က သင် တို့ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ငါ တို့'။ အ ထဲ မှ ငါ့ ကို ရွေး ကောက် တော် မူ ကြောင်း သင် တို့ သိ ကြ ၏။ ^၈ စိတ် နှ လုံး ကို သိ တော် မူ သော ဘု ရား သ ခင် သည် သန့် ရှင်း သော ဝိ ညာဉ် တော် ကို ငါ တို့ အား ပေး တော် မူ သည့် နည်း တူ ထို သူ တို့ အား လည်း ပေး ၍ သူ တို့ ကို အ သိ အ မှတ် ပြု တော် မူ ၏။ ^၉ ဘု ရား သ ခင် သည် သူ တို့ နှင့် ငါ တို့ ကို လုံး ဝ ခွဲ ခြား တော် မ မူ ဘဲ ယုံ ကြည် ခြင်း အား ဖြင့် သူ တို့ ၏ စိတ် နှ လုံး ကို စင် ကြယ် စေ တော် မူ ၏။ ^၁၀ သို့ ဖြစ် လျှင် သင် တို့ သည် ငါ တို့ ဘိုး ဘေး များ နှင့် ငါ တို့ ကိုယ် တိုင် လည်း မ ထမ်း နိုင် သော ထမ်း ပိုး ကို ထို တ ပည့် တော် တို့ ၏ လည် ပင်း ပေါ် ၌ တင် ခြင်း အား ဖြင့် ဘု ရား သ ခင် ကို အ ဘယ် ကြောင့် စမ်း သပ် ကြ သ နည်း။ ^၁၁ ငါ တို့ သည် လည်း ထို သူ တို့ နည်း တူ သ ခင် ယေ ရှု အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ယေ ရှု ခ ရစ် တော်'။ ၏ ကျေး ဇူး တော် အား ဖြင့် ကယ် တင် ခြင်း ခံ ရ သည် ဟု ယုံ ကြည် ကြ ၏” ဟု ပြော ဆို ၏။

^၁၂ ထို အ ခါ စု ဝေး သော သူ အ ပေါင်း တို့ သည် တိတ် ဆိတ် သွား ၍ ဗာ န ဗ နှင့် ပေါ လု တို့ က မိ မိ တို့ အား ဖြင့် လူ မျိုး ခြား တို့ အ လယ် ၌ ဘု ရား သ ခင် ပြု တော် မူ သ မျှ သော နိ မိတ် လက္ခ ဏာ များ နှင့် အံ့ ဩ ဖွယ် ရာ များ အ ကြောင်း ပြော ပြ ကြ သည် ကို နား ထောင် လျက် နေ ကြ ၏။

^၁၃ သူ တို့ ပြော ဆို ပြီး သော အ ခါ ယာ ကုပ် က “ညီ အစ် ကို တို့၊ ငါ့ စ ကား ကို နား ထောင် ကြ ပါ။ ^၁၄ ဘု ရား သ ခင် သည် မိ မိ နာ မ တော် အ တွက် လူ မျိုး ခြား တို့ ထဲ မှ လူ မျိုး တော် ကို ရ ယူ ရန် သူ တို့ ထံ ဦး စွာ အ ကြည့် အ ရှု ကြွ လာ တော် မူ ကြောင်း ရှိ မုန် က ပြော ပြ ခဲ့ ပြီ။ ^၁၅ ပ ရော ဖက် တို့ ၏ စ ကား သည် လည်း ဤ အ ကြောင်း အ ရာ နှင့် ကိုက် ညီ ၏။ ကျမ်း စာ ၌၊ ^၁၆ ‘ဤ အ ရာ များ နောက် တွင် ငါ သည် ပြန် လာ ၍ ပြို လဲ သော ဒါ ဝိဒ် ၏ တဲ ကို ပြန် ၍ တည် ဆောက် မည်။ ငါ သည် ဖြို ဖျက် ခြင်း ခံ ရ သော ထို တဲ ကို ပြန် ၍ တည် ဆောက် ပြီး ၎င်း ကို ပြန် လည် ခိုင် ခံ့ စေ မည်။ ^၁၇ ဤ သည် ကား ကြွင်း ကျန် သော သူ တို့ နှင့် ငါ ၏ နာ မ ဖြင့် ခေါ် ဝေါ် သ မုတ် ခြင်း ခံ ရ သော လူ မျိုး ခြား အ ပေါင်း တို့ သည် ထာ ဝ ရ ဘု ရား ကို ရှာ ဖွေ ကြ မည့် အ ကြောင်း တည်း ဟု၊ ^၁၈ ရှေး ကာ လ မှ စ ၍ ဤ အ မှု အ ရာ များ ကို သိ စေ တော် မူ သော ထာ ဝ ရ ဘု ရား မိန့် တော် မူ ၏’ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ဘု ရား သ ခင် သည် ကမ္ဘာ ဦး မှ စ ၍ မိ မိ စီ ရင် တော် မူ သ မျှ တို့ ကို သိ တော် မူ ၏' ပါ သည်။ အာ ၉:၁၁-၁၂။ ဟူ ၍ ရေး ထား သည့် အ တိုင်း ဖြစ် ၏။

^၁၉ ထို့ ကြောင့် လူ မျိုး ခြား တို့ ထဲ မှ ဘု ရား သ ခင် ထံ သို့ ပြောင်း လဲ လာ သော သူ တို့ ကို ဒုက္ခ မ ပေး ဘဲ၊ ^၂၀ ရုပ် တု များ ကြောင့် ညစ် ညူး သော အ ရာ၊ တ ရား နှင့် မ ညီ မေ ထုန် ပြု ခြင်း၊ လည် ညှစ် သတ် သော တိ ရစ္ဆာန် နှင့် သွေး တို့ ကို ရှောင် ကြဉ် ကြ ရန် သူ တို့ ထံ စာ ရေး သင့် သည် ဟု ငါ ယူ ဆ ၏။ ^၂၁ အ ကြောင်း မူ ကား ရှေး အ ခါ က ပင် မြို့ တိုင်း ၌ မော ရှေ ၏ ပ ညတ် တ ရား ကို ဟော ပြော သော သူ ရှိ ၍ ထို ကျမ်း ကို ဥ ပုသ် နေ့ တိုင်း ဝတ် ပြု စည်း ဝေး ကျောင်း စု ဝေး ၍ ဝတ် ပြု ကိုး ကွယ် ခြင်း၊ ဆု တောင်း ခြင်း၊ ကျမ်း စာ ဖတ် ကြား နာ ယူ ခြင်း နှင့် ဘာ သာ ရေး ကိစ္စ များ ဆုံး ဖြတ် ခြင်း တို့ အ တွက် ဂျူး လူ မျိုး တို့ အ သုံး ပြု လေ့ ရှိ‌ သော အ ဆောက် အ အုံ။ ဆ ရာ ယု ဒ သန် ပြန် ဆို သော သမ္မာ ကျမ်း တွင် 'တ ရား စ ရပ်' ဟု ဘာ သာ ပြန် ထား သည်။ များ တွင် ဖတ် လေ့ ရှိ ကြ ၏” ဟု ဆို လေ ၏။

^၂၂ ထို အ ခါ တ မန် တော် များ၊ အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ နှင့် အ သင်း တော် တစ် ခု လုံး သည် သူ တို့ အ ထဲ မှ လူ ကို ရွေး ကောက် ၍ ပေါ လု၊ ဗာ န ဗ တို့ နှင့် အ တူ အန္တိ အုတ် မြို့ သို့ စေ လွှတ် ရန် ဆုံး ဖြတ် ကြ ကာ ညီ အစ် ကို တို့ တွင် ဦး ‌ဆောင် သူ များ ဖြစ် ကြ သော ဗာ ရှ ဗ ‌ခေါ် ယု ဒ နှင့် သိ လ တို့ ကို ရွေး ကောက် ကြ ၏။

^၂၃ ထို သူ တို့ မှ တစ် ဆင့် ပေး လိုက် သော စာ ၌ ကား “တ မန် တော် များ နှင့် အ သင်း တော် အ ကြီး အ ကဲ များ ဖြစ် ကြ သော ညီ အစ် ကို တို့ သည် အန္တိ အုတ် မြို့၊ ဆီး ရီး ယား ပြည် နှင့် ဆီ လီ ဆီး ယား ပြည် ရှိ လူ မျိုး ခြား ထဲ မှ ညီ အစ် ကို တို့ အား နှုတ် ခွန်း ဆက် သ လိုက် ပါ ၏။ ^၂၄ ငါ တို့ ထံ မှ လူ အ ချို့ တို့ သည် ငါ တို့ ၏ ညွှန် ကြား ချက် မ ရှိ ဘဲ ထွက် သွား ၍ အ မျိုး မျိုး သော စ ကား အား ဖြင့် အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'သင် တို့ သည် အ ရေ ဖျား လှီး ရ မည်၊ ပ ညတ် တ ရား ကို စောင့် ရှောက် ရ မည် ဟူ သော စ ကား တို့ ဖြင့်'။ သင် တို့ ကို ပူ ပန် စေ ပြီး သင် တို့ ကို စိတ် အ နှောင့် အ ယှက် ဖြစ် စေ ခဲ့ သည် ဟု ငါ တို့ ကြား ရ ၏။ ^{၂၅-၂၆} သို့ ဖြစ် ၍ ငါ တို့ သ ခင် ယေ ရှု ခ ရစ် တော် ၏ နာ မ တော် အ တွက် မိ မိ တို့ အ သက် ကို ဆက် ကပ် ထား သူ များ ဖြစ် ကြ သည့် ငါ တို့ ချစ် သော ဗာ န ဗ၊ ပေါ လု တို့ နှင့် အ တူ လူ တို့ ကို ရွေး ကောက် ပြီး သင် တို့ ထံ သို့ စေ လွှတ် ရန် ငါ တို့ အား လုံး သ ဘော တူ ဆုံး ဖြတ် ကြ သည် နှင့် အ ညီ၊ ^၂၇ ယု ဒ နှင့် သိ လ တို့ ကို ငါ တို့ စေ လွှတ် လိုက် ပါ ၏။ သူ တို့ သည် ဤ အ ကြောင်း အ ရာ တို့ ကို နှုတ် ဖြင့် လည်း ပြော ပြ ကြ ပါ လိမ့် မည်။ ^၂၈ အ ကြောင်း မူ ကား သန့် ရှင်း သော ဝိ ညာဉ် တော် နှင့် ငါ တို့ သည် လိုက် နာ ရန် လို အပ် သည့် အောက် ပါ အ ချက် များ မှ တစ် ပါး အ ခြား မည် သည့် ဝန် ထုပ် ဝန် ပိုး ကို မျှ သင် တို့ အ ပေါ် မ တင် ရန် ဆုံး ဖြတ် ထား ကြ ၏။ ^၂၉ ၎င်း မှာ သင် တို့ သည် ရုပ် တု အား ပူ ဇော် ထား သော အ ရာ၊ သွေး၊ လည် ညှစ် သတ် သော တိ ရစ္ဆာန် နှင့် တ ရား နှင့် မ ညီ မေ ထုန် ပြု ခြင်း တို့ ကို ရှောင် ကြဉ် ကြ ရန် ဖြစ် ၏။ သင် တို့ သည် ဤ အ ရာ တို့ နှင့် ကင်း ရှင်း လျက် နေ လျှင် ကောင်း ပေ ၏။ ကျန်း မာ ရွှင် လန်း ကြ ပါ စေ” ဟူ ၍ ရေး ထား ၏။

^၃၀ ဤ သို့ ဖြင့် သူ တို့ ကို လွှတ် လိုက် သော အ ခါ သူ တို့ သည် အန္တိ အုတ် မြို့ သို့ ဆင်း သွား အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'သွား'။ ကြ ၍ တ ပည့် တော် အ စု အ ဝေး ကို စု ဝေး စေ ပြီး လျှင် စာ ကို ပေး အပ် ကြ ၏။ ^၃၁ သူ တို့ သည် ထို စာ ကို ဖတ် ကြ သော အ ခါ ၎င်း ၌ ပါ သော တိုက် တွန်း အား ပေး မှု ကြောင့် ဝမ်း မြောက် ကြ ၏။ ^၃၂ ယု ဒ နှင့် သိ လ တို့ ကိုယ် တိုင် သည် လည်း ပ ရော ဖက် များ ဖြစ် ကြ သော ကြောင့် များ စွာ သော စ ကား တို့ ဖြင့် ညီ အစ် ကို တို့ ကို တိုက် တွန်း နှိုး ဆော် လျက် ခိုင် ခံ့ မြဲ မြံ စေ ကြ ၏။

^၃၃ ထို့ နောက် အ ချိန် အ တန် ကြာ နေ ပြီး မှ ညီ အစ် ကို တို့ သည် သူ တို့ ကို ငြိမ်း ချမ်း စွာ ပြန် လွှတ် သ ဖြင့် သူ တို့ သည် မိ မိ တို့ ကို စေ လွှတ် သော သူ တို့ အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'တ မန် တော် တို့'။ ထံ သို့ ပြန် သွား ကြ ၏။ ^၃၄ (သို့ သော် သိ လ သည် ထို နေ ရာ ၌ နေ ရစ် ရန် ဆုံး ဖြတ် လေ ၏။) အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ ကွင်း ထဲ မှ ကျမ်း ပိုဒ် မ ပါ ^၃၅ ပေါ လု နှင့် ဗာ န ဗ တို့ သည် လည်း အန္တိ အုတ် မြို့ ၌ နေ လျက် အ ခြား သော သူ များ စွာ တို့ နှင့် အ တူ သ ခင် ဘု ရား ၏ နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို ဟော ပြော ၍ သွန် သင် ကြ ၏။

^၃၆ ရက် ပေါင်း အ တန် ကြာ သော အ ခါ ပေါ လု သည် ဗာ န ဗ အား “သ ခင် ဘု ရား ၏ နှုတ် က ပတ် တ ရား ကို ငါ တို့ ဟော ပြော ခဲ့ သော မြို့ တိုင်း ရှိ ညီ အစ် ကို တို့ ထံ သို့ ပြန် သွား ၍ သူ တို့ မည် သို့ ရှိ နေ ကြ သည် ကို ကြည့် ရှု ကြ ကုန် စို့” ဟု ဆို ၏။ ^၃၇ ဗာ န ဗ သည် မာ ကု ဟု ခေါ် သော ယော ဟန် ကို လည်း မိ မိ နှင့် အ တူ ခေါ် ဆောင် သွား လို ၏။ ^၃၈ သို့ သော် ပေါ လု က ပံ ဖု လိ ပြည် တွင် သူ တို့ ထံ မှ ထွက် ခွာ သွား ပြီး အ မှု တော် ထမ်း ဆောင် ရာ သို့ သူ တို့ နှင့် အ တူ မ လိုက် ခဲ့ သော သူ ကို မ ခေါ် သွား သင့် ဟု မှတ် ယူ ၏။ ^၃၉ ထို အ ခါ ပြင်း ထန် သော ငြင်း ခုံ မှု ဖြစ် ပွား သ ဖြင့် သူ တို့ သည် တစ် ဦး နှင့် တစ် ဦး လမ်း ခွဲ ကြ ၍ ဗာ န ဗ သည် မာ ကု ကို ခေါ် ပြီး ဆိုက် ပ ရပ် ကျွန်း သို့ ရွက် လွှင့် သွား ကြ ၏။ ^၄၀ ပေါ လု မူ ကား သိ လ ကို ရွေး ချယ် ပြီး ညီ အစ် ကို တို့ အား ဖြင့် သ ခင် ဘု ရား အ ချို့ မူ ရင်း ကျမ်း ၌ 'ဘု ရား သ ခင်'။ ၏ ကျေး ဇူး တော် သို့ အပ် နှံ ခြင်း ကို ခံ ယူ လျက် ထွက် ခွာ သွား လေ ၏။ ^၄၁ သူ သည် ဆီး ရီး ယား ပြည် နှင့် ဆီ လီ ဆီး ယား ပြည် တို့ ကို လှည့် လည် ၍ အ သင်း တော် များ ကို ခိုင် ခံ့ မြဲ မြံ စေ ၏။

15

¹ Some men came down from Judea and taught the brothers, The word for 'brothers' here and where context allows may also be correctly translated 'brothers and sisters' or 'siblings'. “Unless you are circumcised after the custom of Moses, you can’t be saved.” ² Therefore when Paul and Barnabas had no small discord and discussion with them, they appointed Paul, Barnabas, and some others of them to go up to Jerusalem to the apostles and elders about this question.

³ They, being sent on their way by the assembly, passed through both Phoenicia and Samaria, declaring the conversion of the Gentiles. They caused great joy to all the brothers.

⁴ When they had come to Jerusalem, they were received by the assembly and the apostles and the elders, and they reported everything that God had done with them. ⁵ But some of the sect of the Pharisees who believed rose up, saying, “It is necessary to circumcise them, and to command them to keep the law of Moses.” ⁶ The apostles and the elders were gathered together to see about this matter.

⁷ When there had been much discussion, Peter rose up and said to them, “Brothers, you know that a good while ago God made a choice among you that by my mouth the nations should hear the word of the Good News and believe. ⁸ God, who knows the heart, testified about them, giving them the Holy Spirit, just like he did to us. ⁹ He made no distinction between us and them, cleansing their hearts by faith. ¹⁰ Now therefore why do you tempt God, that you should put a yoke on the neck of the disciples which neither our fathers nor we were able to bear? ¹¹ But we believe that we are saved through the grace of the Lord Jesus, TR adds 'Christ' just as they are.”

¹² All the multitude kept silence, and they listened to Barnabas and Paul reporting what signs and wonders God had done among the nations through them.

¹³ After they were silent, James answered, “Brothers, listen to me. ¹⁴ Simeon has reported how God first visited the nations to take out of them a people for his name. ¹⁵ This agrees with the words of the prophets. As it is written, ¹⁶ ‘After these things I will return. I will again build the tabernacle of David, which has fallen. I will again build its ruins. I will set it up ¹⁷ that the rest of men may seek after the Lord: all the Gentiles who are called by my name, says the Lord, who does all these things.’ Amos 9:11-12 ¹⁸ “All of God’s works are known to him from eternity.

¹⁹ Therefore my judgment is that we don’t trouble those from among the Gentiles who turn to God, ²⁰ but that we write to them that they abstain from the pollution of idols, from sexual immorality, from what is strangled, and from blood. ²¹ For Moses from generations of old has in every city those who preach him, being read in the synagogues every Sabbath.”

²² Then it seemed good to the apostles and the elders, with the whole assembly, to choose men out of their company, and send them to Antioch with Paul and Barnabas: Judas called Barsabbas, and Silas, chief men among the brothers. The word for 'brothers' here and where context allows may also be correctly translated 'brothers and sisters' or 'siblings'.

²³ They wrote these things by their hand: “The apostles, the elders, and the brothers, to the brothers who are of the Gentiles in Antioch, Syria, and Cilicia: greetings. ²⁴ Because we have heard that some who went out from us have troubled you with words, unsettling your souls, saying, ‘You must be circumcised and keep the law,’ to whom we gave no commandment; ²⁵ it seemed good to us, having come to one accord, to choose out men and send them to you with our beloved Barnabas and Paul, ²⁶ men who have risked their lives for the name of our Lord Jesus Christ. ²⁷ We have sent therefore Judas and Silas, who themselves will also tell you the same things by word of mouth. ²⁸ For it seemed good to the Holy Spirit, and to us, to lay no greater burden on you than these necessary things: ²⁹ that you abstain from things sacrificed to idols, from blood, from things strangled, and from sexual immorality, from which if you keep yourselves, it will be well with you. Farewell.”

³⁰ So, when they were sent off, they came to Antioch. Having gathered the multitude together, they delivered the letter. ³¹ When they had read it, they rejoiced over the encouragement. ³² Judas and Silas, also being prophets themselves, encouraged the brothers with many words and strengthened them.

³³ After they had spent some time there, they were dismissed in peace from the brothers to the apostles. ³⁴ Some manuscripts add 'But it seemed good to Silas to stay there.'  ³⁵ But Paul and Barnabas stayed in Antioch, teaching and preaching the word of the Lord, with many others also.

³⁶ After some days Paul said to Barnabas, “Let’s return now and visit our brothers in every city in which we proclaimed the word of the Lord, to see how they are doing.” ³⁷ Barnabas planned to take John, who was called Mark, with them also. ³⁸ But Paul didn’t think that it was a good idea to take with them someone who had withdrawn from them in Pamphylia, and didn’t go with them to do the work. ³⁹ Then the contention grew so sharp that they separated from each other. Barnabas took Mark with him and sailed away to Cyprus, ⁴⁰ but Paul chose Silas and went out, being commended by the brothers to the grace of God. ⁴¹ He went through Syria and Cilicia, strengthening the assemblies.